Minutieus onderzoeksverslag
Oorlogsverslaggever en onderzoeksjournalist Arnold Karskens (1954) probeert in De zaak-Zorreguieta antwoord te vinden op de vraag of de vader van prinses Máxima Zorreguieta in zijn functie als staatssecretaris van Landbouw en Veeteelt tijdens de Argentijnse junta (‘de Vuile Oorlog’, 1976-1983) geweten heeft van - en daardoor medeplichtig is aan - de vele misdaden tegen de menselijkheid van zijn werkgever. Het is opmerkelijk om na lezing van dit boek te moeten constateren dat het antwoord op deze hoofdvraag, die circa vijftien jaar geleden voor het eerst gesteld werd en sindsdien nooit goed werd beantwoord, tegelijkertijd al die tijd grotendeels voorhanden blijkt te zijn geweest. Maar waarschijnlijk heeft het nu eenmaal tijd nodig gehad en moeten we de ontrafeling van deze gevoelige kwestie, waarover veel Argentijnen nu nog steeds nauwelijks durven te spreken, juist zien als de grote verdienste van De zaak-Zorreguieta.
Hoewel de meeste archieven uit die periode zijn vernietigd, maakt Karskens al vroeg in zijn boek duidelijk dat het niet anders kan dan dat Jorge Zorreguieta (1928) in elk geval in grote lijnen moet hebben geweten van deze misdaden, niet in de laatste plaats omdat de lokale media van destijds er reeds gewag van maakten. Het meest sprekende voorbeeld hiervan is wel dat nota bene dictator Jorge Videla (1925-2013) in een gesprek met buitenlandse journalisten (in het dagblad La Prensa op 15 september 1977) openlijk sprak over de ontvoeringen en verdwijningen. Tenzij hij zich destijds afsloot van iedere vorm van nieuwsvoorziening, wat uitermate vreemd - zo niet onmogelijk - zou zijn voor een overheidsambtenaar, is het alleen op basis hiervan al niet voorstelbaar dat Zorreguieta zich niet bewust was van het ‘verkeerde’ regime waarvoor hij werkte. Een vrij eenvoudig historiografisch onderzoek was voldoende geweest om dit te aan te tonen, maar Karskens’ evenwichtige onderzoek belicht gelukkig veel meer kanten van de veelzijdige medaille.
Zo schrijft Karskens tevens over de wijze waarop de charismatische Zorreguieta via verschillende landbouw-gerelateerde clubs op zijn positie terechtkwam en hoe het Argentijnse ministerie van Landbouw en Veeteelt rechtstreeks gelieerd was aan het INTA-onderzoekscentrum (het Nationale Instituut voor Bodemonderzoek), alwaar vele ‘opstandige’ werknemers plotseling verdwenen. Hoewel de meeste (staats)archieven uit die tijd bewust vernietigd zijn, weet Karskens inzage te krijgen in enkele spaarzame overgebleven documenten van illegale gevangenissen. Deze kunnen in veel gevallen beter worden omschreven als martelkampen, gerund door junta-militairen. Karskens weet, aan de hand van getuigenverslagen van overlevenden en verhalen van achtergebleven familieleden, haarfijn te beschrijven hoe bruut het eraan toe moet zijn gegaan bij de ontvoeringen en verdwijningen en vooral in de gevangenissen.
De zaak-Zorreguieta is een gedegen en helder geschreven onderzoeksverslag waarin een overvloed aan informatie blootgelegd wordt. Karskens heeft gekozen om de vaak zeer onthutsende verslagen van ooggetuigen en nabestaanden zo analytisch mogelijk te verwoorden en voortdurend af te wisselen met de politiek-historische context en de persoonlijke geschiedenis van Jorge Zorreguieta. Door dit te doen creëert hij tegelijkertijd objectiviteit als afstand. Hoewel Karskens zelf in Argentinië heeft rondgereisd en met vele Argentijnen heeft gesproken, laat hij zichzelf en zijn persoonlijke reiservaringen zoveel mogelijk buiten beeld en laat hij vooral de feiten en getuigenverslagen het verhaal vertellen. Ook blijft hij niet te lang stilstaan bij één historisch aspect of bij één persoonlijke geschiedenis, waardoor sommige passages in emotioneel opzicht wat afgezwakt worden. Kortom: De zaak-Zorreguieta had voor de geïnteresseerde leek misschien meeslepender en aangrijpender kunnen zijn als Karskens het menselijk leed directer op de voorgrond had geplaatst. Maar terecht zou dit te veel hebben afgeleid van ‘de zaak’. En ook van het uiteindelijke doel om de harde feiten nu voor eens en altijd overzichtelijk en zo compleet mogelijk boven tafel te krijgen. En dat laatste is Karskens op overtuigende wijze gelukt.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Frank Rinket
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
