Waar stopt verantwoordelijkheid?

Halverwege de indrukwekkende roman ‘De kinderwet’ van Ian McEwan staat het volgende fragment, ‘Toen haar taxi vast kwam te zitten in het drukke verkeer op Waterloo Bridge, bedacht Fiona dat een vrouw op de rand van een zenuwinzinking hier uit sentimentaliteit een professionele beoordelingsfout maakte of dat hier een jongen door de intieme tussenkomst van de seculiere rechter verlost werd van of werd overgeleverd aan de overtuigingen van zijn sekte.’

Rechter Fiona Maye hebben we tot dan toe leren kennen als een kinderrechter met een groot verantwoordelijkheidsgevoel ten opzichte van de vaak zeer complexe zaken waarover ze een uitspraak moet doen. Ze gaat daarbij regelmatig zo op in haar werk dat ze nauwelijks oog en tijd overhoudt voor haar privéleven. Hierdoor zet ze zelfs haar eigen relatie op het spel.
Een van de zaken waar ze zich in moet verdiepen is die van de nog net geen 18-jarige doodzieke Adam Henry die een noodzakelijk bloedtransfusie weigert op grond van zijn geloof. Fiona besluit om nadat ze alle eisers - het ziekenhuis, de voogd van de jongen en zijn ouders - gehoord heeft en voordat ze haar uitspraak doet zelf met Adam te gaan praten en hem in het ziekenhuis op te zoeken. Hij blijkt een zeer intelligente jongen te zijn die haar uitdaagt in de discussie die ontstaat. Fiona is zeer verrast. Tegelijkertijd raakt ze een zeer gevoelige snaar bij Adam op het moment dat ze het hebben over de gedichten die hij schrijft en zijn beginnend vioolspel. Ze vinden beide iets in de ander wat ze tot nu toe in het leven gemist hebben. Maar gaan daar totaal anders mee om.

Het verantwoordelijkheidsgevoel dat Fiona tijdens de haar uitspraak laat zien verstopt ze zodra de zaak afgesloten is diep weg in haar binnenste. Terwijl Adam op zijn manier geobsedeerd is door haar loopt zij voor hem weg. Ze weet niet wat ze met zijn toenaderingspogingen aan moet.
Wanneer hij haar tijdens een dienstreis naar Newcastle achterna reist en opzoekt komt het tot een tweede ontmoeting. Adam wil haar bedanken voor haar bezoek in het ziekenhuis, ‘een van de beste dingen die mij ooit zijn overkomen.’ De verantwoordelijkheid die hij op basis hiervan van haar verwacht kan ze echter niet opbrengen. Fiona stuurt hem weg.
Tijdens hun afscheid vindt de sleutelscène plaats die door beider volkomen anders geïnterpreteerd wordt. Voor de een is het een daad van liefde, voor de ander een van verraad. Een met verstrekkende gevolgen.

Het fabuleuze De kinderwet was mijn eerste kennismaking met het oeuvre van Ian McEwan. Inmiddels staan ook Amsterdam, Zaterdag en Lessen in mijn boekenkast en aarzel ik geen moment om welke andere titel dan ook van hem aan te schaffen.