Een parel in zijn klasse
Oliver Pötzsch (1970) is in zijn vaderland Duitsland geen onbekende. In 2008 verscheen daar het eerste van de achtdelige 'Die Henkerstochter'-reeks, een serie die nooit naar het Nederlands vertaald is. Hetzelfde geldt voor 'Die Faustus'-reeks en een aantal standalones. Met het door Jeannet Dekker uitstekend vertaalde Het boek van de doodgraver is daar in 2021 verandering ingekomen. De auteur houdt met dit boek vast aan het concept van eerdergenoemde series door historische feiten en fictie samen te brengen. Pötzsch werkte als journalist voor radio en tv tot hij zich in 2013 fulltime op het schrijverschap stortte.
Een dag voor inspecteur Leopold 'Leo' von Herzfeldt officieel aan zijn nieuwe baan bij de Weense politie begint, verschijnt hij op een plaats delict en bemoeit hij zich op enigszins arrogante wijze én met nieuwerwetse snufjes met het onderzoek. Deze houding wordt hem door zijn meerderen en collega’s niet in dank afgenomen. Leo’s hoop om zich fulltime met de gruwelijke moord op een dienstmeisje bezig te houden, wordt in de kiem gesmoord. Hij krijgt de opdracht om een zaak op het Zentralfriedhof te onderzoeken en maakt kennis met de eigenaardige doodgraver Augustin Rothmayer.
Ondanks dat Pötzsch fictie schrijft, gaat aan zijn werk gedegen research vooraf. Dit maakt dat de lezer zich meteen waant in het Wenen van 1893. Een stad die geplaagd wordt door grote standsverschillen, opkomend antisemitisme en vrouwenonderdrukking, en tegelijkertijd een stad waarin de hoop leeft dat het nieuwe millennium verandering brengt. Al die elementen brengt de auteur samen in de karakters van zijn hoofdpersonages. Bijvoorbeeld in dat van de ietwat antisociale personage, maar zeer enthousiaste en gedreven Leo. De inspecteur van Joodse komaf is zo overtuigd van zijn eigen kunnen en de technieken die hij hanteert – zoals het nemen van monsters en het maken van foto’s op een plaats delict met de gloednieuwe Universal-Detektiv-Camera uit 1890 – dat hij totaal niet begrijpt dat zijn collega’s het niet eens zijn met zijn zienswijzen. Voor Leo is het gemakkelijker om die reacties te scharen onder de noemer antisemitisme dan zichzelf enig zelfreflectie toe te staan. Dat de lezer zich niet afkeert van Leo is te danken aan de luchtige en menselijke manier waarop Pötzsch zijn karakter beschrijft.
In 1874 werd aan de rand van Wenen het Zentralfriedhof aangelegd om een oplossing te bieden aan de snel groeiende bevolking. Het is een algemene begraafplaats met een groot aantal eregraven, zoals dat van Ludwig van Beethoven en Johann Strauss senior en junior. Junior en de nieuwe begraafplaats worden vakkundig door de auteur in het verhaal verwerkt en komen in beeld als Augustin Rothmayer aangifte doet van grafschennis. Augustin is wars van standsverschillen, iedere dode is gelijk én totaal verschillend. De excentrieke doodgraver bestudeert de processen die zich voordoen nadat iemand is overleden, zowel boven als onder de grond, en hij legt alles vast in zijn 'Almanak voor doodgravers', waarin ook plaats is voor ondoden en vampiers.
'… wanneer we alle bekende oorzaken voor vampirisme in ogenschouw nemen […] kunnen we op basis van dodenlijsten uit de archieven concluderen dat elke begraafplaats vijf tot tien vampiers zou moeten tellen.'
De verhaallijnen van de lugubere moorden – want het blijft niet bij één dienstmeisje – en die op de begraafplaats krijgen meer raakvlakken naarmate de paden van Leo en Augustin zich vaker kruisen. Telkens weer weet Pötzsch daarin een goede balans te vinden tussen het serieuze en het luchtiger werk- en (uitgaans)leven, waarin een belangrijke rol is weggelegd voor Julia. Zij is de derde protagonist, symboliseert emancipatie en hoop, en is als lijm die alles samenhoudt.
Qua spanning valt Het boek van de doodgraver meer te vergelijken met een ouderwetse whodunnit dan met een thriller, maar de complexiteit van het leven eind negentiende eeuw vermengd met de huidige geschiedwetenschap en gedoseerde humor maken het tot een parel in zijn klasse.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Gea Kuipers
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
