Waar een klein dorp groot in kan zijn

Anne-Gine Goemans (1971) is werkzaam als auteur, journalist en scenarioschrijver. Ze debuteerde in 2007 met de roman , waarvoor ze een jaar later de Anton Wachterpijs ontving. Ook voor andere romans ontving prijzen, zoals Dioraphte Jongerenliteratuur Prijs 2012 en de Duitse M-pionier Prijs voor beste literaire nieuwkomer. Goemans schreef in de afgelopen zeventien jaar vijf romans, waarvan Wondermond de meest recente is.

Nadat de vader van de zeventienjarige Boye de Koning gearresteerd is voor beleggingsfraude vlucht zijn moeder Reina met hem naar het Friese Wondermond. Ze kunnen behalve hun mobieltjes niets meenemen. Het wordt een grote cultuurschok voor de snobistische, verwende Boye, want waar hij in Bloemendaal leefde in luxe en zwom in het geld van zijn vader komt hij nu in huis bij zijn armoedige oma Wiep. Boye heeft maar een wens en dat is zo snel mogelijk terug te keren naar zijn vrienden in Bloemendaal.

Goemans weet snel de toon te zetten in deze ‘coming of age’-roman. Ze schrijft zonder poespas, rechttoe rechtaan, hard en direct, maar ook met humor en liefde. Meteen wordt duidelijk dat hoofdpersonage Boye een verwend joch is en vol vooroordelen zit. In eerste instantie is het moeilijk om enige sympathie voor hem op te vatten. Toch kun je hem als lezer zijn gedrag nauwelijks kwalijk nemen, want met ouders als de zijne weet hij eenvoudigweg niet beter. Als Boye in Wondermond aankomt is hij extra gefrustreerd. Het dorp heeft niets voor jongens van zijn leeftijd te bieden, hij verstaat de Friese taal niet en hij heeft geen cent te makken. Bovendien verandert zijn moeder eenmaal in het huisje van Wiep tot een platvloerse, vloekende vrouw. Van enige elegantie en beschaafdheid is geen sprake meer.

De hoofdstukken van Boye worden afgewisseld met hoofdstukken gewijd aan zijn sterke, vrouwelijke voorouders. Dat begint met Nana, de grootmoeder van Wiep. Zij bleef net als veel vrouwen uit Wondermond als weduwe achter na een enorme storm op het Wad, waarbij een groot deel van de vissersvloot met bemanning en al verloren ging. Goemans heeft zich hierbij laten inspireren door een soortgelijke ramp die het Friese dorp Moddergat in 1883 overkwam. De scènes in het hoofdstuk van Nana zijn bij vlagen vreselijk om te lezen. De vrouwen in Wondermond worden onderdrukt en seksueel uitgebuit door de notabelen van het dorp, waaronder de dominee. Ze hebben geen andere keuze om zichzelf en hun kinderen van eten te kunnen voorzien. Naast Nana lezen we de ervaringen van haar dochter Famke en tenslotte die van Wiep. Het zijn stuk voor stuk vrouwen die zich staande weten te houden in een door mannen gedomineerde samenleving. Vrouwen waar je graag meer over wilt lezen.

De situatie voor Boye lijkt niet op die van genoemde vrouwen. Want hij is dan wel platzak, maar hij kan geld verdienen door in de visserij te gaan werken. Het is een harde leerschool voor hem, eentje die uitvoerig door de auteur wordt beschreven. Net zoals de masturbatiescènes van Boye, veroorzaakt door de puberhormonen die door zijn lichaam gieren. Deze scènes zijn soms iets teveel van het goede, mede door de plastische wijze waarop Goemans ze beschrijft. Langzaam maar zeker ziet de lezer Boye veranderen tot een tolerantere en minder veroordelende jongeman. Hij leert veel van de nuchtere Friezen, die verder kijken dan de buitenkant. De oudere en vriendelijke Anne Blaauw, beheerder van het Juttersmuseum en houtbewerker, neemt Boye als vanzelfsprekend onder zijn hoede, biedt hem zijn vriendschap aan en helpt hem zijn weg in het huidige leven te vinden. Hoe Boye dat uiteindelijk doet, is een verrassend en open einde aan het verhaal.

Goemans laat zien waarin een klein dorp groot kan zijn. In Wondermond laat ze Boye een ontwikkeling doormaken, die in Bloemendaal ondenkbaar was geweest. Daarmee heeft ze een mooie, goed leesbare ‘coming of age’-roman geschreven.