Lichte kost

Jaap Kranenborg (1951) debuteerde in 1999 met de roman De laatste horizon. Hij heeft verhalen gepubliceerd in literaire tijdschriften en columns en verhalen over vogels geschreven voor verschillende kranten. Fragmenten van drie verhalen uit Onder gepensioneerden zijn eerder verschenen in verhalenbundels. Na zijn pensionering als docent aardrijkskunde schreef hij recent over hetzelfde onderwerp De ontgroening van een eerstejaars gepensioneerde.

Vijf jaar geleden deden ze allemaal mee aan de cursus 'Wat te doen met je pensioen' die Douwe op Texel gaf. De cursisten zijn heel verschillend in hoe ze in het leven staan en wat ze van het pensioen verwachten. Vijf jaar later oppert één van de cursisten het idee van een reünie.

Dit is het aangrijpingspunt voor deze mozaïekroman waarin in bijna ieder hoofdstuk aan de lezer uit de doeken wordt gedaan wat één van de twaalf cursisten is overkomen in de afgelopen vijf jaar. Daarbij wordt ook teruggekeken op de cursus zelf en de onderlinge verhoudingen tussen de cursisten destijds. Ook cursisten die niet aan het woord komen, krijgen een gezicht. Dit is mogelijk door de sterke onderlinge verwevenheid van de verhalen en de wisseling van perspectief bij ieder hoofdstuk. Soms is een verhaal ontroerend, bijvoorbeeld als het gaat over dementie, soms hilarisch wanneer een echtpaar wordt beschreven dat helemaal op elkaar is ingespeeld.

De vogelaar, de moestuinhoudster, het echtpaar dat geniet van de kleinkinderen, maar ook degene die het roer omgooit en vertrekt, degene die een groot verlies te verwerken krijgt of degene die onverwacht een groot gelukt ten deel valt: alle mogelijkheden om je pensioen in te vullen komen voorbij, net als de bijbehorende thema’s zoals ouder worden, verval, omgaan met allerlei beperkingen, maar ook genieten van het leven. Daarbij verwoordt de schrijver treffend de pensioenparodox als het idee dat je beschikt over een eindeloze hoeveelheid tijd wat gecombineerd wordt met een gevoel van schaarste omdat je niet weet hoeveel tijd nog rest. Uiteindelijk staan niet de personages centraal, maar het thema over de invulling van je leven na je pensioen. De personages zijn dan ook vaak niet erg uitgediept en slechts een vehikel om het thema ieder op hun eigen wijze dragen.

Kranenborg heeft een soepel lezende schrijfstijl. De roman heeft een nostalgische, soms melancholische dan weer mild ironische ondertoon en bevat rake beschouwingen: 'Maar het geld vertrok aan de achterdeur even snel als het aan de voordeur binnenkwam. En we leefden niet in luxe, het was gewoon niet zo druk bij die voordeur.' En:

'Ze zag er anders uit dan op de foto van Facebook, maar dat had ik min of meer verwacht, voor de meesten is Facebook immers een feestboek waar ze zich van hun mooiste kant laten zien.'

Onder gepensioneerden is een onderhoudende, lichtvoetige mozaïekroman waarin het thema pensioen centraal staat. De alledaagse verhalen geven een herkenbaar tijdsbeeld en zijn vaak enigszins voorspelbaar, zoals het leven zelf.

Wil jij ook meer en leuker lezen? Lees dan dit boek voor de Hebban Reading Challenge van 2024!

Vink er bijvoorbeeld de volgende checklistcategorieën mee af: 'Lees een oud boek', 'Lees een dagboek' en 'Lees een licht boek'. Meedoen kan via Hebban.nl/challenge.