's Nachts is niemand blind
Onlangs verscheen Boeken van de troost van Erwin Mortier: een drie-eenheid waarin Godenslaap en De Spiegelingen worden verbonden door De brieven van Matthew. Mortier maakt het de lezer niet gemakkelijk. Zijn lange, meanderende zinnen vol beeldspraak dagen de lezer uit om grip op de verschillende verhalen te krijgen en wie hoopt op een boek vol actie kan het boek maar beter direct opzij leggen. Maar zoals vaak: de aanhouder wint en de lezer die geduld heeft en de uitdaging aangaat, wordt beloond met drie prachtige romans waarin de personages verbonden worden door de Grote Oorlog.
In Godenslaap vertelt de oude Hélène Demont over haar jeugd en haar grote liefde, Matthew. Vragen die haar vroeger bezighielden, houden haar opnieuw bezig. Overgeleverd aan de zorg van haar hulp, alleen op de wereld nu haar man Matthew, haar dochter Hazel en haar broer Edgard zijn overleden, vindt ze de tijd om schriften vol te schrijven met haar herinneringen. Ze vertelt over de moeizame verhouding met haar moeder, die niet van dichters houdt. ‘Ze wilde me de dagdagelijksheid van het woord in duwen, mijn gedachtewereld in stevige winterkleren wurmen.’ Dat is niet gebeurd: Hélène verloor zich in het lezen en schrijven en haar schriften liggen klaar om verspreid te worden. Naamloos, zoals ze dat zelf graag zou zien. Godenslaap beweegt zich op de grens van de wereld en vertelt over de levens van kleine mensen in een Grote Oorlog.
In De Spiegelingen vertelt de oude Edgard over zijn leven en zijn grote en kleine liefdes. Al jong komt hij terecht in de Grote Oorlog, waar hij ernstig gewond raakt. Pas daarna begint zijn echte leven, zoals ook het leven van Hélène inhoud kreeg door deze oorlog. En dat is een cynisch gegeven: dat een oorlog het beste is dat je kan overkomen. De titel van dit boek doet vermoeden dat Mortier hetzelfde verhaal vanuit een ander perspectief vertelt, maar dat is niet het geval. Daar waar Hélène min of meer chronologisch vertelt, is het verhaal van Edgard veel meer fragmentarisch. Ook de toonzetting is verschillend. Hélène is verbitterd achtergebleven en lijkt soms een nukkige oude vrouw. Edgard straalt vooral melancholie uit. Hij deelt zijn intiemste gedachten over een reeks liefdes: Matthew, Paul, Pierre, Heinz en Noburu, die allemaal een gemeenschappelijke deler hebben in de Grote Oorlog.
Tussen deze twee boeken vol herinneringen, krijgt Matthew nu ook een stem. Getrouwd met Hélène en de grote liefde van Edgard. Ziehier de drie-eenheid in Boeken van de troost. Hélène is vervuld van woorden en hunkert naar het lichaam van Matthew; Edgard is zo helemaal lichaam dat hij naar Matts woorden hunkert. En Matt? Die blijkt zich maar moeilijk te binden, bang als hij is dat hij jong zal sterven. Hij is vaak op reis om zowel de Eerste als de Tweede Wereldoorlog in beelden te verslaan. Een ondankbare taak, want ‘…hoe leg je de nervatuur vast van een ontreddering die niet alleen door de bodem trekt, maar door miljoenen die zijn achtergebleven zonder zonen, vaders, broers, verloofden en echtgenoten?’ Hoe zorg je voor je juiste herinneringen?
Herinneringen, dat is waar het om draait in Boeken van de troost. Aan het eind van het leven trekken de hoofdpersonen een gelijkluidende conclusie: we hebben geen herinneringen, ze hebben ons. Verdringen heeft geen zin, vroeg of laat dringen ze zich op. Soms overdag, maar veel vaker in de stilte van de nacht.
Boeken van de troost maakt indruk door de prachtige literaire stijl, de liefde en het respect waarmee Edgard terugkijkt op zijn liefdes en de enorme aanklacht die de drie boeken vormen tegen de oorlog. Mortier laat het nog maar eens weten: na de Eerste Wereldoorlog kreeg de jeugd geen steun en moest ze zichzelf opvoeden, waardoor er een geweldige voedingsbodem ontstond voor een volgende oorlog. Daarmee wordt een verhaal over een periode die honderd jaar geleden is, ineens actueel.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Geertje Otten
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
