Wegkijken kan niet meer
Na Dit zijn de namen schrijft Tommy Wieringa (1967) opnieuw een geëngageerd verhaal over mensen die op drift zijn. Waar het in Dit zijn de namen een groep betrof, gaat het in De dood van Murat Idrissi om een enkele migrant. Dat maakt het verhaal niet minder indringend. Integendeel: Wieringa grijpt de lezer in het nekvel en dwingt hem toe te kijken, mee te ruiken en deelgenoot te worden van de mensonterende omstandigheden waaronder mensen op zoek gaan naar betere levensomstandigheden. Wegkijken kan niet meer: dit is wat het is.
'Zo begint het' luidt de titel van het proloog, waarin Wieringa het ontstaan van de Straat van Gibraltar schetst. In mooie compacte zinnen laat hij de natuur aan het woord; de bijbelse verwijzingen zijn duidelijk: migratie en ontheemding reiken tot in de wortels van onze geschiedenis. Aan weerszijden van de Straat, die op haar smalst maar veertien kilometer breed is, staan markeringen die het einde van de wereld aanduiden. De neanderthalervrouw, van wie de botten later in de rotsen van Gibraltar gevonden worden, had het al begrepen:
"Het leven daar raakt niet aan het hare. Te ver weg. (...) Wie zich hieraan voorbij waagt, verliest zich in de mist aan gene zijde."
Toch proberen velen de oversteek te maken. In gammele vissersbootjes, soms in binnenbanden van vrachtwagens: zo dichtbij, een sprongetje maar.
De dood van Murat Idrissi is gebaseerd op een rechtszaak die plaatsvond in Spanje. Langs de Spaanse snelwegen worden jaarlijks honderden naamloze overledenen gevonden. 'Gelukszoekers', die de illegale overtocht niet overleefden. Murat is één van hen. Hij staat symbool voor alle migranten die gestorven zijn tijdens hun poging om een beter leven te bereiken. Het lot brengt hem in contact met Ilham en Thouraya, twee jonge meiden uit Rotterdam. Nadat twee vliegtuigen de wereld verdeelden in 'wij hier en zij daar' werden ze 'zij'. Maar in 'daar' blijken ze slechts toeristen te zijn. In een paar woorden beschrijft Wieringa de spagaat waarin veel Marokkaanse Nederlanders zich bevinden. De meiden rijden zonder geld rond in Marokko en raken op die manier afhankelijk van Saleh, een jonge draaideurcrimineel. Onder zijn druk en die van de moeder van Murat nemen de meiden Murat mee in de kofferbak van hun gehuurde Audi A4. Al snel gaat het mis. Tijdens de overtocht op de veerboot sterft Murat en verdwijnt Saleh met het voorschot dat de moeder van Murat heeft betaald. Vanaf dat moment neemt Wieringa de lezer in de houdgreep en dwingt hij hen om mee te kijken hoe Ilham en Thouraya door Spanje rijden: berooid en met een zich snel ontbindend lichaam in de kofferbak.
Niets leidt af van het eigenlijke thema: de verschrikkelijke omstandigheden waaronder radeloze migranten hun sprong naar een beter leven wagen. De personages zijn bijna clichématig beschreven en ontwikkelen zich niet. De situatie waarin Marokkaans-Nederlandse jongeren zich bevinden wordt niet uitgewerkt. De achtergrond van Murat wordt niet toegelicht. De doorgaans lange, meanderende zinnen van Wieringa zijn vervangen door korte, zakelijke zinnen. 'Less is more' en dat is precies wat Wieringa in De dood van Murat Idrissi laat zien. Juist de afwezigheid van verdieping in naastliggende thema's maakt De dood van Murat Idrissi tot een indringend verhaal dat de lezer raakt tot in de kern.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Geertje Otten
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
