Aangrijpend, overweldigend en diep-menselijk
Spanje, begin twintigste eeuw: het land is bezet door een groot imperium. Dorpsbewoners van een dorp in Extremadura zijn uit hun huizen verjaagd en hun onderkomens zijn ingenomen door de ‘dappere strijders van het Rijk’. Het is een warme nacht in augustus en Eva Holman, de vrouw van een militair die een van de huizen kreeg toegewezen, kan de slaap niet vatten. Gelukkig is ze al lang niet meer: haar man Iosif is nog maar een schim van wat hij vroeger was, haar zoon is opgeofferd aan de oorlog en daarvan geeft ze haar man de schuld. De man in wiens schaduw ze altijd heeft geleefd en wiens schaduw ze inademt. Als ze de volgende ochtend opstaat, ziet ze een oude man, mager, gekleed in een donker colbert en een zwarte broek. Hij zit tegen de schutting van de moestuin. Bewegingloos. Woordeloos.
De grond onder onze voeten van Jesús Carrasco (1972) is een aangrijpend, overweldigend en diep-menselijk verhaal over Eva en de oude man, die later Leva blijkt te heten. In plaats van hem weg te sturen, zoekt ze toenadering. Urenlang zit ze bij hem en noteert ze de verwarde woorden die hij spreekt. Stukje bij beetje weet ze zijn verhaal te reconstrueren, waardoor haar eigen beeld van de werkelijkheid steeds verder afbrokkelt. In hun diepste verdriet raken beide werelden elkaar.
Vanuit het ik-perspectief van Eva zien we een man die alles kwijt is: zijn land, zijn cultuur, zijn vrouw en kind, zijn waarden en zijn emoties. Men heeft hem tot een dier gemaakt. Carrasco geeft het verhaal op een bijzondere manier weer: verstild, vervreemdend, met de voortdurende dreiging van (nog)niet-weten. Door de korte hoofdstukken is het verhaal fragmentarisch. Het keiharde en aangrijpende verhaal van Leva wordt afgewisseld met de bij vlagen bijna romantische beschrijvingen van de omgeving waarin Eva woont. Alsof Carrasco de lezer enigszins wil beschermen tegen de gruwelen die Leva heeft meegemaakt. Niet alles tegelijk, zodat de lezer tussendoor op adem kan komen. Pas aan het eind van het boek neemt Leva het vertellen over. Daar kan de auteur de lezer ook niet langer beschermen en moeten we met Leva terug het verhaal in.
Gaandeweg het verhaal verliest ook Eva -net als Leva- steeds meer van haar zekerheden. Haar geloof was ze al kwijtgeraakt. "Met de dood van Thomas was ook God gevallen. Aan hem had ik niets op dat moment, het droevigste moment van mijn leven." De liefde voor Iosif is omgeslagen in haat: "Ik voel weerzin en medelijden, en in plaats van hem in bed te leggen, zoals ik op een ander moment zou hebben gedaan, laat ik hem op de grond liggen. Hij heeft zijn laarzen aan, daarmee zou hij naar de dood moeten lopen, iets waarvan ik vurig hoop dat het vanavond zal gebeuren." Met Leva is daar nu ook de twijfel over het leven dat ze leidt. Ze beseft dat ze moet kiezen: doorgaan op de weg die haar nu onwettig lijkt of de rest van haar leven open en eerlijk onder ogen zien, waarbij ze alles wat ze nog heeft, zal verliezen.
Door het verhaal in de tegenwoordige tijd te vertellen, trekt de auteur de lezer aan de haren het verhaal in. De korte zinnen, het bijna staccato taalgebruik doen de rest. Afstand nemen is er niet bij. Hoewel Eva een voor haar onbekend verhaal van een verwarde man vertelt, is het vanaf de eerste zin volkomen geloofwaardig. Het verhaal van Leva is hard en (helaas) herkenbaar, maar de boodschap erachter is positief: wanneer de ander in onze ogen niet langer een vreemde is, kunnen we ons inleven, krijgen we begrip voor elkaar en kunnen we dichter bij elkaar komen.
Met De grond onder onze voeten heeft Jesús Carrasco na De vlucht opnieuw een overdonderend en verbijsterend, maar tegelijkertijd ontroerend en bemoedigend boek geschreven.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Geertje Otten
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
