Magdalena fluistert, lonkt, neemt je mee en overtuigt

"De wandelaar had geen naam." Zijn hele leven had hij gelopen, door de heuvels of langs een of andere rivier. Vaak luisterde hij naar het gefluister van de bomen, die hem oude verhalen over oude werelden vertelden, net als de wind en de rivieren dat deden. De Verteller vertelde deze verhalen aan de kinderen en op een dag wist hij dat hij het ene verhaal, dat hij altijd had bewaard, moest vertellen aan het jonge meisje dat hij zestien jaar lang eenmaal per jaar had gezien. Het ging over een oude man die verliefd was op een jong meisje: Marta Tita. Het meisje ging met hem mee en schonk hem drie kinderen. Alle drie de kinderen werden op 22 mei geboren, twee van hen stierven op hun zesde verjaardag. Alleen de jongste, Vicent, blijft leven. In zijn eenzaamheid gaat hij wandelen en leert hij te luisteren naar de wind, de bomen en de rivieren. Ook hij vergeet zijn naam, totdat hij terugkeert naar zijn geboorteplaats en een jong meisje ontmoet.

In De straat van Magdalena luistert een jongen naar de verhalen van zijn oude grootmoeder, net zoals zij dat destijds deed bij de verhalen van haar grootmoeder. Jorge Galán vertelt in de magisch realistische roman het verhaal van Magdalena, de vrouw die ooit getrouwd was met Vicent. Simpele dingen worden op een dromerige manier verteld, terwijl bijzondere dingen juist op een simpele manier passeren. In prachtige zinnen weet Galán de lezer aan zich te binden. Magdalena twijfelde aan de verhalen van haar grootmoeder. De kleinzoon twijfelt aan de verhalen van zijn grootmoeder, maar schrijft ze toch allemaal op en -net als de kleinzoon- twijfelt ook de lezer aan de verhalen van Magdalena. Gelukkig wint de kracht van het verhaal en laten we ons overtuigen en meevoeren in het halfduister van haar kamer, waarin de figuren uit haar vertellingen beginnen te leven en hun levens zich met elkaar verweven.

In korte hoofdstukken vertelt Magdalena het verhaal van haar familie. Hoe ze kennis maakte met de verhalen van haar grootmoeder Estebana - "herinneringen, absoluut waargebeurde feiten"- en verzonnen geschiedenissen leerde waarderen. Hoe ze het geloof in de herinneringen van haar grootmoeder kwijtraakte, doordat iemand "haar hart met duisternis gevuld had." Hoe ze Vicent leerde kennen door de geur van jasmijn te volgen. Hoe ze leerde te luisteren naar de wind, de bomen en de vogels en hoe ze, ondanks haar gave, het liefste wat ze had niet kon beschermen tegen het kwaad.

Het verhaal van Magdalena is een metafoor voor El Salvador: een klein land dat zijn inwoners niet kan beschermen tegen het geweld en de angst. Galán is een van de belangrijkste stemmen van de moderne Latijns-Amerikaanse literatuur. Voor zijn werk kreeg hij meerdere literaire prijzen. In 2015 moest hij zijn geboorteland El Salvador ontvluchten, omdat zijn leven bedreigd werd vanwege het verschijnen van zijn roman November.

De straat van Magdalena is sterk door de eenvoud van de taal. Met mooie beeldspraak, eenvoudige woorden en simpele zinnen schildert Galán een wereld waaraan de lezer zich moeiteloos overgeeft. We horen de zacht fluisterende stem van Magdalena, soms niet meer dan een fluistering van de wind: een oude vrouw aan het eind van haar leven. Een schaduw die zich verdunt in de stilte. Geruststellend, want wie zijn eigen lot kiest, laat zich niet kleinkrijgen door ongeluk en verdriet. Tegelijkertijd beklemmend door een constante dreiging van een duisternis die alleen zij kent. Het maakt het verhaal melancholisch en weemoedig, krachtig en liefdevol.

Aan het eind is het hele verhaal verteld. Magdalena is uitgedoofd, in duisternis vervallen, opgenomen tussen de andere schaduwen in de kamer. De kleinzoon beseft dat hij het eind is van een geschiedenis, maar dat hij te jong is om het eindpunt te zijn. Hij is niet alleen de laatste, maar ook de eerste: "zo was het en alles had zin, wist ik."