Het naijleffect van een charismatisch defect
"Het was een nacht waarin de wolken troost zochten." Wie zo’n prachtige openingszin kan schrijven, legt de lat meteen hoog en dan is het de kunst om aan de hooggespannen verwachtingen te voldoen. Met haar nieuwste roman Een charismatisch defect doet Eva Kelder (1980) in ieder geval een poging. Dit boek draait om illusies, idealen en de kracht van het verleden.
Het is eind jaren zestig als de dorpse Anneke de charismatische Amerikaan Blake Chesterfield ontmoet. Met zijn komst verandert niet alleen haar naam -vanaf dat moment heet ze April-, maar haar hele leven. Blake wil de wereld veranderen en hij heeft al snel een hele groep volgers om zich heen. Langzaam maar zeker begint April aan hem te twijfelen en gaat ze hem als een militante gek zien. Gelukkig is Curaçao Dick steeds op de achtergrond om haar te steunen. Als de anarchistische commune een aanslag op een vertegenwoordiger van het kapitalisme pleegt, staat April voor een moreel dilemma.
Kelder laat opnieuw zien dat ze speelt met de taal. In mooie, poëtische zinnen vertelt ze haar verhaal. Net als in Het leek stiller dan het was, glijdt ze daarbij af en toe uit en verzandt de lezer in ietwat stoffige beeldspraak, waarin "de kraters van haar ziel worden blootgelegd". Toch overheerst een prettige stijl waarbij de poëtische zinnen afgewisseld worden met korte, sterke zinnen die recht op het doel af gaan. Kelder laat de lezer voelen hoe April meegesleurd wordt in de leefwereld van Blake: een leefwereld die zij al snel doorziet. "Blake die alleen in het heden kon leven door het verleden voortdurend in te kleuren." Hij liegt en bedriegt, gaat over haar grenzen heen, maar ze is niet in staat om voor zichzelf te kiezen. Betoverd door zijn charisma.
Zo´n hoe-heeft-het-zover-kunnen-komen-verhaal kan al snel saai en voorspelbaar worden, maar Kelder laat dat niet gebeuren. Door af te wisselen tussen het verhaalheden en het verleden blijft het verhaal boeien en krijgt de vertelling diepgang. Kelder stelt de vraag aan de orde in hoeverre vrijheid slechts een illusie is. In hoeverre bepalen afkomst, achtergrond en sociale omstandigheden je keuzes? In hoeverre moet of mag je je idealen nastreven? Is daarbij alles geoorloofd? Existentiële vragen, en Kelder laat zien dat er geen eenduidig antwoord te geven is. Voor zowel April als Curaçao Dick is Blake als een drug: "De verleiding, het toehappen, de zoete dwaling en dan onvermijdelijk de kwade adem die volgde. Nooit eindigde een trip zo tropisch als hij begon."
Alle hoofdpersonen hebben zo hun beweegredenen voor de keuzes die ze maken en Kelder weet het zo te brengen dat de lezer vrijwel ieder personage kan begrijpen. Die van Blake zijn duidelijk: hij komt uit een land van onderdrukking, van geweld en van oorlog. Een land waarin het leven van een black man minder waard is dan van een blanke. Hij is wars van autoriteiten en ziet Nederland als een land waarin iedereen maximale vrijheid heeft. April ontvlucht haar burgerlijke achtergrond, waarin ze niet meetelt en waarin ze niet gezien wordt. Blake laat haar zien wat leven is. Ze ontdekt het andere leven van drank, drugs, een andere taal en andere mensen totdat ze "zelf helemaal nieuw was en gelukkig."
Zowel April als Curaçao Dick moet uiteindelijk in het reine komen met het verleden. Een verleden waar ze ogenschijnlijk in vrijheid voor gekozen hebben, maar waaraan ook niet te ontkomen viel. Hiermee laat Kelder de mens op zijn meest kwetsbare momenten zien, waarmee ze de lezer raakt. Een charismatisch defect ijlt nog een tijdlang na en voldoet aan de hooggespannen verwachtingen van de lezer.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Geertje Otten
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
