Liefde overwint alles. Behalve de oorlog
Met En ook de liefde (vertaald door Roel Schuyt) keert auteur Drago Jančar terug naar zijn geboorteplaats Maribor. Het Sloveense stadje is in 1941 in Duitse handen gevallen. De Duitse inwoners van de streek hebben de soldaten met bloemen en gejuich verwelkomd, terwijl een ander deel, voornamelijk Slovenen, zich terugtrekt in de bergen. Daar zitten de partizanen die strijden tegen de Duitse bezetter.
Het is 1944 als Sonja op straat een oude bekende tegenkomt: Ludek Mischkolnig, tegenwoordig Ludwig en SS-officier. Ze ziet vrijwel onmiddellijk haar kans schoon: misschien kan hij haar helpen om haar levensgeluk te hervinden. Ze spreekt hem aan in de hoop dat hij haar kan helpen om haar vriend Valentin Gorjan, een partizaan die in handen is gevallen van de Gestapo, vrij te krijgen. Ludek stemt toe, op voorwaarde dat ze met hem het bed deelt. Nadat Ludek Valentin vrijlaat, krijgt hij al snel spijt. Hij laat Sonja oppakken en afvoeren naar Ravensbrück en zorgt ervoor dat haar vader als dwangarbeider aan het werk wordt gezet.
In het boek wordt de vraag of liefde in staat is de oorlog te overwinnen, uitgewerkt. De wereldbrand die Jančar in Noorderlicht al aankondigde, heeft inmiddels Maribor bereikt. De Duitsers zien neer op de Slovenen, de partizanen verschuilen zich in de bossen en nemen wraak op Duitsers en Duitsgezinden, communisten voelen hun kracht toenemen en worden wellicht de nieuwe machthebbers. Niemand is te vertrouwen, iedereen kan een verrader zijn.
Te midden van deze chaos vertelt een alwetende verteller over de levens van Sonja, Valentin en Ludek. In vier delen, telkens vanuit een ander perspectief wordt het verhaal over de liefde uit de doeken gedaan. In het eerste deel kijken we voornamelijk mee met Ludek en Sonja. We lezen hoe Sonja en Valentin elkaar ontmoeten en verliefd worden. Ze sturen elkaar dichtregels en fantaseren over een toekomst. We horen hoe Valentin besluit mee te vechten met de partizanen en hoe Ludek probeert zijn handen in onschuld te wassen, terwijl hij gevangenen in de kelders laat martelen en laat vermoorden.
In het tweede deel verschuift het perspectief naar Valentin. Hij is vrijgelaten door de Gestapo in ruil voor zijn loyaliteit. Natuurlijk wil hij terug naar de partizanen, al zullen die hem niet met open armen ontvangen. Zonder dat ze het weet, redt Sonja (die inmiddels in Ravensbrück zit) voor de tweede keer zijn leven. Valentin weet dan al: 'Liefde overwint alles. Behalve de oorlog.'
In het derde en vierde deel kijken we mee met Lesnik en Katica: twee bijpersonen. Lesnik vecht voor de Duitsers, wil niet deserteren, maar is ook het geloof in een goede toekomst kwijtgeraakt. In een bordeel ontmoet hij Sonja, die daar als een soort 'troostmeisje' aan het werk is gezet. Beiden keren uiteindelijk – afzonderlijk van elkaar – terug naar huis. Gewond, geschonden, vermoeid en leeggeleefd. Het is dan dat Sonja constateert: 'Het leven gaat voorbij, en ook de liefde'.
Gebeurtenissen uit het verleden en het heden worden afgewisseld met vooruitwijzingen, waarbij de lezer niet weet of het ook 'echt' zo zal gebeuren. De overgangen tussen verhaalheden en vooruitwijzing zijn soms weinig opvallend, waardoor de lezer nogal eens op het verkeerde been wordt gezet.
In het boek treffen we verwijzingen aan naar eerder werk. Zo ziet Valentin dat de wereld dreigt te ontsporen en dat de aardbol daardoor merkwaardig begint rond te tollen. Volgens hem is de aardas verschoven, iets wat hoofdpersonage Erdmann in Noorderlicht ook opgemerkt heeft. Meer expliciet is de verwijzing naar Noorderlicht in het derde deel, waar Sonja dit boek aantreft in een boekhandel. De schrijver zal er een optreden verzorgen. Jammer, dat de auteur het er hier zo dik bovenop legt.
En ook de liefde is een intrigerend boek, dat indruk maakt door de constatering van Valentin dat vrijwel iedereen bereid is om iemand anders te vermoorden om daardoor zelf te overleven. 'De hele wereld om hem heen was een grote muil die haar hem hapte, naar hem en naar zoveel anderen, om ze doormidden te bijten, hij voelde dat hij van de muil zelf ook een onderdeel was, zijn klauwen zouden zich ergens in vastgrijpen en dan zou hij toehappen, met scherpe tanden.' Die constatering is beangstigend.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Geertje Otten
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
