De smaak van potloodpunt
Noah Kremer ziet de wereld anders dan alle mensen om hem heen: hij ziet letters en cijfers in kleur en kan geluiden proeven. Muziek is gekleurd en namen en woorden hebben een smaak. Noah heeft synesthesie: hij ervaart meerdere impulsen tegelijk, ook als die normaal gesproken door de zintuigen worden genegeerd. Naar schatting heeft ongeveer vijf procent van de bevolking een vorm van synesthesie. In het debuutboek Lekhoofd van Haro Kraak (1986) probeert Noah samen met zijn vriend Teun grip op zijn leven te krijgen.
Het thema van Lekhoofd is origineel en biedt Kraak veel kansen om een bijzonder verhaal te vertellen. Noah ziet zijn ‘aandoening’ als heel normaal. Zo kiest hij de kleuren van letters en cijfers niet zelf, maar zijn ze er gewoon: "net als een naam (...). Hij was heus niet Teun genoemd omdat hij zo’n ontzettende Teun was. Teun was vóór hem gekozen, hij werd ermee geboren. Later groeide zo’n naam vanzelf recht." Teun ziet in Noah een fantastisch onderzoeksobject. Door Noah komt hij erachter dat ieder mens de wereld anders ziet en daarom wil hij uitzoeken waar de grenzen liggen. Ze maken een complete staalkaart van alle smaken, kleuren, geuren en texturen die ze maar bedenken kunnen. Noah is de rat; Teun is de schepper.
Tot ongeveer de helft van het boek is Lekhoofd aantrekkelijk om te lezen. Vlotte zinnen met af en toe mooie beelden. Helaas boeit het verhaal daarna niet meer. De literaire verwijzingen naar de gedichten van Marsman (en naar Marsman zelf), de talloze andere verwijzingen en de overdaad aan problematiek leiden af van het thema en zorgen ervoor dat het boek vervelend wordt. Het gezin is dysfunctioneel: vader vrijt volop buiten de deur, moeder blijkt een dievegge te zijn. Noah heeft ook nog ernstige epilepsie wat hem bijna het leven kost en Teun is niet alleen maar een beetje onhandig, nee, hij heeft DCD. Gelukkig neemt de verteller de lezer aan het handje en legt hij alles omstandig uit. We hoeven zelf die problemen niet op te lossen, we hoeven zelf niet na te denken. Dat doen we ook niet meer: de afstand tussen de lezer en Noah wordt per bladzijde groter.
Een ander zwak punt is het gebruik van clichés. De spijtbetuiging van de moeder op het moment dat Noah in het ziekenhuis ligt; "Je wilt dat je kind alles kan doen wat jij niet kon. En dat al jouw fouten vergeven zijn. (...) Je moest mij troosten. Dat was verkeerd, weet ik nu." Het zou niet misstaan in de eerste de beste driestuiverroman. Net zo cliché is de ruzie tussen Noah en Teun. Beiden hebben zo hun geheimen en dat verwijten ze elkaar. Of de manier waarop Noah zijn vader toespreekt: "En weet je wat het ergste is? Ik ben ook zo, precies zoals jij." Uiteindelijk is het allemaal "een kwestie van perceptie", zoals de vader om de haverklap pleegt te zeggen. En zelfs dat is een cliché.
Lekhoofd laat uiteindelijk toch een teleurgestelde lezer achter. De centrale vraag in hoeverre je gevangen zit in je eigen hoofd blijft onbeantwoord. De lezer die zich verheugd heeft op een nieuw literair boek, verwacht te veel. Lekhoofd is geen literatuur. Als debuutroman is het geen slechte start, maar Kraak had hier gemakkelijk een veel beter en overtuigender boek van kunnen maken.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Geertje Otten
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
