Meisje, vrouw, anders: een overweldigende diversiteit
In de jaren tachtig maakte Bernadine Evaristo deel uit van een zwarte vrouwenbeweging. Ze groeide op in een groot, gemengd gezin in Zuid-Londen en na het verlaten van de toneelschool richtte ze een eigen, feministisch theatergezelschap op. In haar werk stonden zwarte vrouwen centraal. Ziehier de overeenkomst tussen de auteur en het centrale personage Amma Bonsu in Meisje, vrouw, anders (vertaling door Lette Vos). Amma regisseert en schrijft toneelstukken waarin vrouwen van kleur centraal staan. Ze runt haar eigen gezelschap Bush Women en als we kennis met haar maken, is ze bezig met het voorbereiden van de première van 'De laatste amazone van Dahomey'. (De leden van de elitetroepen van het Afrikaanse land Dahomey waren agressief, genadeloos en vrouw. Ze werden gevreesd door de Franse soldaten.)
Amma is begin vijftig. Ze heeft een dochter van 19, Yazz, en twee partners: Dolores en Jackie. Ze is ronduit negatief over haar Ghanese vader, die haar zijn politieke overtuigingen bijna letterlijk door de strot duwt. Haar moeder is volgens Amma duidelijk een gevalletje 'onderdrukking': van gemengde afkomst en daardoor uitzonderlijk in haar woonplaats Aberdeen, voelde ze zich als kind al minder dan een ander. Door haar huwelijk is ze volgens Amma medeplichtig aan de onderdrukking van de vrouw. Dat gaat Amma in ieder geval niet overkomen. Ze woont in kraakpanden, gaat alle vrouwen die ze ontmoet af en bindt zich uiteindelijk aan niemand.
'...ze was niet de wijde wereld in getrokken op zoek naar vrijheid en avontuur om zich vervolgens te laten knechten door andermans verlangens.'
Via Amma trekt een bont gezelschap van twaalf vrouwen langs de lezer. Alle vrouwen hebben gemeen dat ze van kleur zijn of dat ze gekleurde voorouders hebben. Evaristo laat hiermee zien dat ook de Europese landen, ogenschijnlijk wit en monocultureel, een onbekende geschiedenis hebben van gekleurde mensen die kwamen en weer vertrokken. Daarnaast hebben de vrouwen gemeen dat ze uiteindelijk allen kijken naar hun familielijnen en tot de ontdekking komen dat die juist verrijkend zijn. Alle vrouwen in Meisje, vrouw, anders zijn op zoek naar een plaats in de maatschappij.
Qua thematiek is het boek uitermate boeiend. Evaristo blijft niet 'alleen maar' bij het zwarte feminisme, maar ze stipt ook een serie van andere thema's aan. Zo noemt ze tussen neus en lippen even de problematiek rond Shell in Nigeria, als Bummi vertelt over het overlijden van haar vader, die zichzelf opblies bij het illegaal diesel raffineren. Nigeria: straatarm, uitgebuit, waar de inwoners dagelijks gevaar lopen bij hun strijd om het hoofd boven water te houden, terwijl er jaarlijks miljoenen tonnen aardolie worden opgepompt om de rest van de aardbol van dure energie te voorzien. Shirley verpersoonlijkt een ander thema: etnisch profileren. Zij wil een ambassadeur voor alle zwarten mensen op de wereld zijn en er zijn voor alle kinderen, ook voor die met een achterstand. En dan is er Megan/Morgan. Zij wil eigenlijk alleen maar zichzelf kunnen zijn en dat betekent: gendervrij. Ze wil geen man worden, maar ze wil ook niet voldoen aan de verwachtingen die aan het vrouw-zijn verbonden zijn.
De rijkdom van het boek is al voldoende voor vier sterren. Die vijfde ster heeft te maken met de stijl waarin dit boek is geschreven. Aanvankelijk moet de lezer wennen. Evaristo gebruikt geen hoofdletters en punten, maar alle zinnen beginnen op een nieuwe regel. Dat geeft in eerste instantie een onrustig beeld, maar al snel wen je eraan en ontdek je dat deze eigenzinnige stijl juist bijdraagt aan het verhaal. Vorm ontmoet inhoud. Aan het eind van hoofdstuk vijf, als Grace eindelijk van haar jongste dochter durft te houden (nadat haar vier eerste kinderen stierven), ontdekt ze dat ze haar man in de jaren is kwijtgeraakt:
'met opgestroopte mouwen, zijn broekspijpen in zijn modderlaarzen,
geleund op een schop
stond hij
bij het hek naar de voorste akkers
toe te kijken
alsof hij weer in de woestijn van Egypte was
en een fata morgana zag.'
Zo mooi kan proza zijn.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Geertje Otten
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
