Omhoog kijken en vertrouwen op de nachthemel
'Wat nou, ‘ik-ga-dat-boek-niet-schrijven’?! Natuurlijk ga jij dat boek schrijven! Elke schrijver schrijft over zijn jeugd, dus jij ook. Wat zullen we nou beleven?! Aan de slag!'
Volgens Bart Chabot sprak Ronald Giphart deze woorden als aanmoediging om het boek Mijn vaders hand te schrijven. Een boek waarin Chabot de confrontatie aangaat. Meer dan 400 pagina's besteedt de auteur aan zijn jeugd. Zijn vader heeft hem met harde hand opgevoed, terwijl zijn moeder toekeek en het liet gebeuren. Dagelijks kreeg de jonge Chabot te horen dat hij beter niet geboren had kunnen worden, dat de wereld zonder hem beter af was geweest en dat hij alleen maar kon eindigen in de goot. Jarenlang was er geen contact tussen hem en zijn ouders. Zijn vader stierf zonder dat ze elkaar weer gesproken hebben; het contact met zijn moeder werd op haar sterfbed 'hersteld'.
Wie verwacht een verschrikkelijk naargeestig boek te gaan lezen, kan gerust zijn: Chabot weet zelfs de gruwelijkste herinneringen op een cynische, ironische en nuchtere manier te vertellen, waardoor je af en toe een lachje niet kunt onderdrukken. Hij spaart zijn ouders nergens en ook zijn zusje komt er lang niet altijd positief vanaf, al vormt hij ook van tijd tot tijd een bondje met haar. Beiden blijken ze hun hoop te vestigen op een dodelijk ongeluk, waarbij hun ouders zouden komen te overlijden. Het gebeurt niet, ondanks het schietgebed. De structuur van het boek is eenvoudig en overzichtelijk. Vanuit het ziekenhuis – waar de auteur is opgenomen – kijkt hij terug op zijn jeugd. Heden en verleden wisselen elkaar af en dat zorgt voor een beetje spanning. Goed gedoseerde (maar lang niet altijd originele) beeldspraak zorgt ervoor dat er, naast de schrijfstijl, voldoende reden is om door te lezen.
Schrijnend is het moment waarop Chabot (hij is dan negen) twee weken lang totaal genegeerd wordt door het gezin. Hij mag niet aan tafel eten, hij mag zich zelfs niet vertonen als de overige gezinsleden thuis zijn. Eenzame afzondering op zijn kamer. En daarbij de boodschap van zijn vader dat er niets van hem deugt, dat hij voor galg en rad opgroeit, een schande voor de familie is en dat hij zijn zoon niet is.
'Ik huilde niet. De afgelopen jaren had ik zo vaak in het verborgene gehuild dat er geen water en zout over was.'
Indringend, persoonlijk en aangrijpend, maar halverwege het boek weet je het allemaal wel. Het blijft onduidelijk wat Chabot wil bereiken met dit boek, waarin hij de vuile was overdadig buiten hangt. De auteur geeft zelf aan dat hij probeert weg te blijven van de duistere kant van zijn bestaan:
'Die had ik zo goed verborgen dat-ie ook voor mezelf onvindbaar was geworden. (…) Maar ik probeer er ook van weg te blijven, omdat je er zo weinig aan hebt. Naar voren, ik kan het iedereen aanraden. Kijk naar de horizon voor je, niet naar de ravijnen achter je.' Volkskrant Magazine, 1-2-20202
In die zin is het dus geen verwerkingsboek. Er wordt juist naar die ravijnen teruggekeken, ook al weet de auteur dat het hem niets gaat opleveren. Volgens Chabot is hij geen man van rancune, maar het is lastig om het boek niet te zien als een soort afrekening met zijn ouders en andere personen (ook al zijn die volgens de disclaimer louter fictief). Daarvoor is het boek te gedetailleerd. Natuurlijk heeft Chabot alle recht om over zijn jeugd te schrijven, maar het is de vraag of er op deze manier een heel boek aan gewijd had moeten worden.
Zo beschouwd resteert eigenlijk alleen het commerciële motief: Chabot kwam graag en veel op televisie, waardoor zijn talent als schrijver in de schaduw kwam te staan en hij uit het literaire milieu verdween. Met Mijn vaders hand proberen hij en zijn uitgeverij dit goed te maken. In de week waarin Mijn vaders hand verscheen, draaide de promotiecampagne op volle toeren. Shownieuws, een lang interview in het Volkskrant Magazine, promotie op social media: de lezer kon bijna niet om Chabot heen. Wat verkoopcijfers betreft zal het best lukken, aangezien dit soort schrijnende en aangrijpende verhalen meestal goed verkoopt.
Het valt echter te betwijfelen of dit boek Chabot weer terugbrengt in het literaire milieu. Daarvoor is Mijn vaders hand te simpel, te laagdrempelig en dus te veel gericht op de omzetcijfers. Het boek laat het talent van Chabot onvoldoende zien en dat is jammer.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Geertje Otten
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
