Omhoog kijken en vertrouwen op de nachthemel
'Wat nou, ‘ik-ga-dat-boek-niet-schrijven’?! Natuurlijk ga jij dat boek schrijven! Elke schrijver schrijft over zijn jeugd, dus jij ook. Wat zullen we nou beleven?! Aan de slag!'
Volgens Bart Chabot sprak Ronald Giphart deze woorden als aanmoediging om het boek Mijn vaders hand te schrijven. Een boek waarin Chabot de confrontatie aangaat. Meer dan 400 pagina's besteedt de auteur aan zijn jeugd. Zijn vader heeft hem met harde hand opgevoed, terwijl zijn moeder toekeek en het liet gebeuren. Dagelijks kreeg de jonge Chabot te horen dat hij beter niet geboren had kunnen worden, dat de wereld zonder hem beter af was geweest en dat hij alleen maar kon eindigen in de goot. Jarenlang was er geen contact tussen hem en zijn ouders. Zijn vader stierf zonder dat ze elkaar weer gesproken hebben; het contact met zijn moeder werd op haar sterfbed 'hersteld'.
Wie verwacht een verschrikkelijk naargeestig boek te gaan lezen, kan gerust zijn: Chabot weet zelfs de gruwelijkste herinneringen op een cynische, ironische en nuchtere manier te vertellen, waardoor je af en toe een lachje niet kunt onderdrukken. Hij spaart zijn ouders nergens en ook zijn zusje komt er lang niet altijd positief vanaf, al vormt hij ook van tijd tot tijd een bondje met haar. Beiden blijken ze hun hoop te vestigen op een dodelijk ongeluk, waarbij hun ouders zouden komen te overlijden. Het gebeurt niet, ondanks het schietgebed. De structuur van het boek is eenvoudig en overzichtelijk. Vanuit het ziekenhuis – waar de auteur is opgenomen – kijkt hij terug op zijn jeugd. Heden en verleden wisselen elkaar af en dat zorgt voor een beetje spanning. Goed gedoseerde (maar lang niet altijd originele) beeldspraak zorgt ervoor dat er, naast de schrijfstijl, voldoende reden is om door te lezen.
Schrijnend is het moment waarop Chabot (hij is dan negen) twee weken lang totaal genegeerd wordt door het gezin. Hij mag niet aan tafel eten, hij mag zich zelfs niet vertonen als de overige gezinsleden thuis zijn. Eenzame afzondering op zijn kamer. En daarbij de boodschap van zijn vader dat er niets van hem deugt, dat hij voor galg en rad opgroeit, een schande voor de familie is en dat hij zijn zoon niet is.
'Ik huilde niet. De afgelopen jaren had ik zo vaak in het verborgene gehuild dat er geen water en zout over was.'
Indringend, persoonlijk en aangrijpend, maar halverwege het boek weet je het allemaal wel. Het blijft onduidelijk wat Chabot wil bereiken met dit boek, waarin hij de vuile was overdadig buiten hangt. De auteur geeft zelf aan dat hij probeert weg te blijven van de duistere kant van zijn bestaan:
'Die had ik zo goed verborgen dat-ie ook voor mezelf onvindbaar was geworden. (…) Maar ik probeer er ook van weg te blijven, omdat je er zo weinig aan hebt. Naar voren, ik kan het iedereen aanraden. Kijk naar de horizon voor je, niet naar de ravijnen achter je.' Volkskrant Magazine, 1-2-20202
In die zin is het dus geen verwerkingsboek. Er wordt juist naar die ravijnen teruggekeken, ook al weet de auteur dat het hem niets gaat opleveren. Volgens Chabot is hij geen man van rancune, maar het is lastig om het boek niet te zien als een soort afrekening met zijn ouders en andere personen (ook al zijn die volgens de disclaimer louter fictief). Daarvoor is het boek te gedetailleerd. Natuurlijk heeft Chabot alle recht om over zijn jeugd te schrijven, maar het is de vraag of er op deze manier een heel boek aan gewijd had moeten worden.
Zo beschouwd resteert eigenlijk alleen het commerciële motief: Chabot kwam graag en veel op televisie, waardoor zijn talent als schrijver in de schaduw kwam te staan en hij uit het literaire milieu verdween. Met Mijn vaders hand proberen hij en zijn uitgeverij dit goed te maken. In de week waarin Mijn vaders hand verscheen, draaide de promotiecampagne op volle toeren. Shownieuws, een lang interview in het Volkskrant Magazine, promotie op social media: de lezer kon bijna niet om Chabot heen. Wat verkoopcijfers betreft zal het best lukken, aangezien dit soort schrijnende en aangrijpende verhalen meestal goed verkoopt.
Het valt echter te betwijfelen of dit boek Chabot weer terugbrengt in het literaire milieu. Daarvoor is Mijn vaders hand te simpel, te laagdrempelig en dus te veel gericht op de omzetcijfers. Het boek laat het talent van Chabot onvoldoende zien en dat is jammer.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Geertje Otten
Gesponsord
Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.
Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.
In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips.
Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips.
Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips
Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips.
Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.
De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips.
Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips.
Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips.
Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips.
Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips.
Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips.
Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips.
In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips.
Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips.
Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.
Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips.
Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips.
Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.
In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips.
Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.
Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de politie de dood van haar man bestempelt als een ongeluk, gaat Nadja zelf op onderzoek uit. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
