Keuzestress nekt Suikerbastaard
Soms is het moeilijk een keuze te maken uit de verschillende thema's die je aan de orde wilt stellen in een boek. Alles lijkt even belangrijk en interessant om te vertellen. Suikerbastaard van Jaap Scholten is een voorbeeld van een roman waarin de schrijver veel te veel wil vertellen. Het gevolg is dat het eigenlijk van alles te weinig is.
Het boek valt in drie delen uiteen: het eerste en het laatste deel zijn fictief, terwijl het tweede deel merendeels non-fictie is. Het tweede deel vertelt over de tijd waarin de Ethiopische suikerfabrieken van de Handelsvereniging Amsterdam (HVA) werden opgebouwd door de jongens van de Koninklijke Machinefabriek gebr. Stork en Co (in het boek Dupont genoemd). De auteur stamt af van deze Stork-familie. Al eerder schreef hij een literaire documentaire over zijn oudoom Chuck Stork (Horizon City).
Op zich zou een beschrijving van de periode van pionieren in Ethiopië voldoende moeten zijn voor een interessante geschiedenis die bij weinig lezers bekend is. Zeker op de manier waarop Scholten dit in het tweede deel doet. Hij gebruikt authentiek lijkende brieven en echte foto's om de feiten te ondersteunen en te verluchtigen. Daarbij geeft hij ontzettend veel informatie over het ontstaan van de suikerfabrieken, over de positie van Haile Selassi en het verleden en het heden van Ethiopië. Misschien slaat Scholten hier de plank al mis, want om het allemaal echt goed te begrijpen beschikt de gemiddelde lezer over onvoldoende voorkennis. De schoolboekachtige geschiedenisteksten bieden de lezer te weinig houvast.
Dan resteren er nog de fictionele teksten die rond de kern zijn geschreven. In de proloog lezen we hoe Dawit Balthasar in het programma Spoorloos vertelt dat hij een zoon is van Balthasar Dupont: de opa van ik-verteller Frederik Spengler. De familie Dupont is er duidelijk over: het kan allemaal niet waar zijn, maar toch onderneemt Frederik de reis naar Ethiopië om Dawit op te zoeken. Al is het alleen maar om de naam van zijn grootvader te zuiveren. Frederik wordt vergezeld door zijn jeugdvriendin Mila, die eveneens op zoek is naar een familielid. Haar vader was een van de Dupont-jongens. Hij liet – volgens het verhaal – haar moeder in de steek en keerde nooit weer terug naar Nederland.
Al snel is het duidelijk dat de opa van Dawit niet Balthasar Dupont is. Overigens weet ook Dawit dat wel, maar hij verleende gewoon zijn medewerking aan een televisieprogramma. Zo gaat dat en met die vaststelling eindigt het eerste deel. De bastaard is geen suikerbastaard... in ieder geval niet met een Dupont als vader. Het derde deel draait om de zoektocht naar de vader van Mila. Ook hier blijkt de werkelijkheid anders te zijn: de ontaarde vader blijkt niet zo ontaard als wordt verteld. Maar die conclusie had de lezer al uit deel twee kunnen trekken.
Scholten had wellicht beter kunnen kiezen voor een literaire documentaire. Het fictieve deel van Suikerbastaard is zeker niet het sterkste deel van het boek. De personages spreken niet tot de verbeelding: Frederik is een verwend nest en steekt graag een vermanend en belerend vingertje omhoog. We putten de aarde uit, we gaan niet zo goed om met natuurlijke hulpbronnen, we buiten andere mensen uit. Daarbij posten we alles op Facebook. Allemaal waar, maar het komt nogal verwijtend en belerend over. En Mila? Ook over haar valt weinig positiefs te melden. Geen enkel moment worden beide personages interessant voor de lezer. Misschien is dat ook precies de bedoeling van Scholten, zodat de aandacht van de lezer vooral bij de geschiedenis van de Dupontwerken blijft.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Geertje Otten
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
