Pageturner met pauzes

Het dertiende verhaal heeft een prachtige cover. De stapel oude boeken, compleet met leeslint en gemarmerde zijkanten, houdt een belofte in van verhalen uit lang vervlogen tijden. Het zwierige lettertype waarin de titel gezet is, versterkt die belofte: Het dertiende verhaal is vast een boeiend, meeslepend en romantisch epos dat zich kan meten met klassiekers als Jane Eyre en Woeste hoogten.

Boeiend, meeslepend en romantisch is Het dertiende verhaal zonder enige twijfel. Het leent zich dan ook bij uitstek om gelezen te worden op een druilerige dag, als een gure wind om het huis giert, de regen tegen de ramen slaat en jij binnen een knus plekje vond. Het is natuurlijk afwachten of het een klassieker gaat worden, maar dat het verhaal daar potentie voor heeft, staat buiten kijf.

Het hoofdpersonage is Margaret Lea. Ze leidt een teruggetrokken bestaan in het antiquariaat van haar vader. Ze laaft zich aan verhalen van anderen, vooral biografieën en briefwisselingen kunnen haar zo bekoren dat ze de wereld rondom zich vergeet. Omdat ze zo opgaat in het leven van anderen, schreef ze zelf al eens een biografie, waardoor ze een bescheiden reputatie als biografe opbouwde. Op een dag doet Vida Winter een beroep op Margaret Lea. Vida Winter is de meest succesvolle schrijfster van het land die jong en oud in de ban houdt met haar verhalen. Er is echter één verhaal dat ze angstvallig verborgen houdt voor de buitenwereld, en dat is haar eigen levensverhaal. Journalisten vroegen haar er wel om, maar ze stuurde ze altijd met een kluitje in het riet. Maar nu is Miss Winter oud en ziek en wil ze haar verhaal vertellen aan Margaret. De excentrieke Vida Winter maakt vooraf duidelijke afspraken: elk verhaal heeft een begin, een midden en een einde, en Margaret mag niet voorlopen op het verhaal, geen vragen stellen, alleen luisteren en verwerken. Margaret eist dat ze het vertelde verhaal mag toetsen aan de werkelijkheid en dat staat Vida toe.

Miss Winter begint te vertellen en net als Margaret, die al snel parallellen met haar eigen leven ontdekt, raak je als lezer ontzettend geboeid. Het verhaal begint bij een voorouder die buitenproportioneel rouwt om zijn vrouw tot hij zijn babydochter in de armen geduwd krijgt. Hij verafgoodt het meisje en verwaarloost zijn zoon. Beide kinderen groeien op en voor je het weet zit je in een familiegeschiedenis waarin waanzin en degeneratie de hoofdtonen zijn.

Setterfield vertelt heel gedoseerd, waarmee ze een pageturner met pauzeruimte schreef. Je zit middenin het verhaal van Miss Winter, maar dan wordt ze plotseling moe en breekt ze het verhaal af. Als lezer volg je op dat moment Margaret die naar haar kamer of naar de tuin gaat, en het verhaal overdenkt. Deze constructie zorgt ervoor dat je meer nog dan anders van dit boek kunt genieten. De impuls om het in één keer uit te lezen is er niet, alsof je als lezer ook rekening houdt met de ademruimte die Vida Winter noodgedwongen inbouwt.
De familiegeschiedenis van Miss Winter ontvouwt zich, mysteries lossen op, Margaret groeit als persoonlijkheid en de lezer geniet. Het dertiende verhaal is Setterfields literaire debuut. Als haar volgend werk van hetzelfde niveau is, dan zullen we nog veel van deze dame horen en, nog beter, lezen.