Paranoia en hypocrisie

Vorige week werd ik in de boekhandel onweerstaanbaar aangetrokken door de zinnenprikkelende cover van Leven, spel en dood van Florian Mazrek. Een bandje omheen het boek meldde dat Kadare de eerste internationale Man Booker Prize won, en dat hij met Leven, spel en dood van Florian Mazrek bewees ook een schitterende misdaadroman te kunnen schrijven. Verder vond ik op de stofwikkel het woord “literaire thriller” en de Crimezonerecensent in mij werd klaarwakker. Dat boek moest mee en wel direct, want er zat waarschijnlijk een dijk van een recensie in. Bescheidenheid is niet altijd mijn sterkste kant.
Thuisgekomen dook ik onmiddellijk in het boek. Ik realiseerde me dat ik eigenlijk niet zo gek veel weet van Albanië. Dit stamt nog uit mijn lagereschooltijd: Albanië is een Europees land onder communistische regime, hoofdstad heeft de onheilspellende naam ‘Tirana’. Ik pikte later op dat de val van de Berlijnse muur voelbaar was tot in Albanië, en op Dossier K. van Jef Geeraerts prijkt de Albanese vlag. Dat boek roept associaties op met misdaad en maffia, en al bij al stelde ik vast dat mijn Albanees beeld nogal eenzijdig was. Aan Kadare de eer om dat een beetje bij te stellen.
In een erg korte proloog vertelt Kadare dat het Internationaal Strafhof in Den Haag een misdaad tegen de menselijkheid in Albanië onderzoekt. De misdaad werd in de laatste jaren van het communistisch regime gepleegd, in een idyllisch kustplaatsje. Je vraagt je het hele boek af over welke misdaad het precies gaat en welke rol Florian Mazrek erin speelt. Kadare houdt de spanning vast tot de epiloog. Daartussen vertelt hij het verhaal van de knappe, getalenteerde Florian en zijn vrouwelijke evenkie Vjollca Morina.
Florian en Vjollca zijn allebei slachtoffers van het heersende regime. Florian zou doodgraag naar de toneelacademie gaan, maar ze weigeren hem botweg. Daarop wordt hij opgeroepen voor legerdienst en gestationeerd aan de kust. Hij moet de grens bewaken en voorkomen dat kameraden het land ontvluchten.
Vjollca is een knappe vrouw die carrière maakt op een bank. Ze heeft de pech dat haar ex-vriend tijdens een ondervraging losliet dat hij haar eens langs achteren nam. Het gebeurde per ongeluk en helemaal tegen haar zin, maar toch gebruikt de geheime dienst dat feit om haar in te lijven en te chanteren. Ze zou haar carrière toch niet in gevaar willen brengen? En zo komt het dat Vjollca die zomer als een soort luxehoer in een hotel aan de kust zit, waar ze potentiële overlopers moet strikken en doorgeven. Hun moeders zullen haar dankbaar zijn!
Florian en Vjollca komen elkaar daar tegen en worden, ondanks alle paranoia en hypocrisie, op elkaar verliefd. Na een onvergetelijke liefdesnacht verdwijnt Florian uit Vjollca’s leven, maar niet uit haar gedachten. Dan blijkt dat hij niet alleen bij haar een onuitwisbare indruk naliet.
Leven, spel en dood van Florian Mazrek sleept je helemaal mee in de lotgevallen van twee mensen die op hun beurt meegesleept worden door de omstandigheden. Het boek is zowel mysterieus, als erotisch, hilarisch en grotesk. Het is niet echt een literaire ‘thriller’. Ik heb dan ook even getwijfeld of ik het voor Crimezone zou bespreken. Dat ik het wel doe, heeft onder andere te maken met een maffe Nederlander die meespeelt. Waar elk weldenkend mens het land uitwou, wou hij erin. Hij speelt een cruciale rol. “Een of andere halve gare had dus iets gezien waarvoor duizenden anderen blind waren geweest of zich blind hadden gehouden.”
Dus geen echte thriller, en vandaar ‘slechts’ vier sterren. Maar een aanrader is het zeker wel.