Boeiende historie

Zomer 1976 is op diverse fronten bloedheet. Niet alleen de temperaturen swingen de pan uit, ook de politieke gemoederen zijn verhit. Duitsland is in de ban van de Rote Armee Fraktion en Iraniërs in Londen betogen tegen de sjah. Politiek gaat grotendeels aan de zeventwintigjarige Ruth Gilmartin voorbij, druk als ze is met de opvoeding van haar zoontje Jochen, haar lessen Engels voor buitenlanders en haar doctoraat. De schrik slaat haar om het hart als haar moeder Sally, met wie ze eigenlijk nooit zo’n hechte band had, overduidelijk geestelijk begint af te takelen. Want de lieve Sally Gilmartin, weduwe van de alom gerespecteerde Sean Gilmartin, beweert op haar oude dag dat ze in WOII spioneerde voor Engeland en dat ‘ze’ haar nu vonden en willen vermoorden. Ze geeft Ruth een manuscript, het verhaal van wie ze vroeger was, het verhaal van Eva Delectorskaya. Vanaf dat moment wisselen in Rusteloos de levens van moeder en dochter, Eva en Ruth, elkaar af.
Boyd staat erom bekend dat hij zijn romans gedegen documenteert. Voor Rusteloos vond hij inspiratie in de ‘overredingscampagne’ die de Britse overheid tijdens WOII opzette om Amerika bij de oorlog te betrekken. De nazi’s hadden heel Europa in handen, en Londen werd dagelijks gebombardeerd. Winston Churchill had de Amerikanen nodig, maar na hun verliezen in WOI hielden die zich liever afzijdig. Uiteindelijk maakte de aanval op Pearl Harbour een einde aan deze houding. Volgens de overlevering sprong Churchill een gat in de lucht toen hij hoorde van Pearl Harbour.
In het verhaal wordt Sally Gilmartin, oorspronkelijk Eva Delectorskaya, nog voor de oorlog in Parijs gerekruteerd door Lucas Romer. Ze krijgt een opleiding tot spionne, leert om nooit iemand te vertrouwen en wordt passioneel verliefd op haar baas. Het is haar werk om valse persberichten de wereld in te sturen om de Amerikaanse publieke opinie oorlogsgezind te maken. Eva is goed in haar werk maar tijdens een missie naar Mexico loopt iets vreselijk fout en uiteindelijk moet ze zichzelf een nieuwe identiteit aanmeten.
Eva’s manuscript doet Ruth beseffen wat een passie, daadkracht en intelligentie achter het rustige uiterlijk van haar moeder schuilgaan. Maar het geschonken vertrouwen is natuurlijk niet vrijblijvend. Sally vraagt Ruth, met haar connecties aan de universiteit, om Lucas Romer op te sporen. Ruths eigen leven is minder spectaculair dan dat van haar moeder, maar Boyd maakt het toch voldoende interessant. Zo denkt Ruth op een bepaald moment dat ze leden van de Rote Armee Fraktion onderdak biedt, of dat haar aardige student Hamid misschien bij de SAVAK hoort, de geheime dienst van de sjah van Iran. Of hoe de buitenwereld bij haar aanklopt. Ook de opsporing van Romer levert momenten op die zowel hilarisch als spannend zijn.
De afwisseling tussen Ruths leven en Eva’s verhaal maakt Rusteloos toegankelijk en boeiend. Vanaf de eerste pagina krijgt Boyd de lezer in de ban door zijn directe manier van vertellen. Hij geeft het spionnenwereldje handen en voeten, maar ook het leven van alleenstaande moeder Ruth maakt hij geloofwaardig. Helemaal mooi is de emotionele groei tussen moeder en dochter. Moeiteloos mengt Boyd interessante historische weetjes door dit alles. Tot de paranoia uit het boek ook de lezer bereikt. Gelukkig is daar de lekker nuchtere en laconieke Ruth die zich een waardige dochter van haar moeder betoont, maar dan zonder het rusteloze. Want zelfs na de bevredigende afwikkeling van het verhaal blijft Sally Gilmartin achterdochtig om zich heen spieden. Eens een spion, altijd een spion.