Onwerkelijke werkelijkheid

'Zijn benen doen pijn.
…
Fietsen is pure ontspanning. Tijdens het fietsen komt hij tot rust, op de fiets is hij alleen met zichzelf.
De scheidslijn tussen werk en gezin is dun. De kinderen zijn twee en vier.
….
Theresa was tijdens het ontbijt al begonnen te mopperen'.
Een gedeelte van de eerste bladzijde van het boek. Dit boek lijkt eenvoudig leesbaar. Geen complexe zinnen. En inderdaad als je doorleest houdt de auteur dit vol.

Haar landschapsbeschrijvingen zijn kort en kernachtig. Met een paar woorden tovert ze de omgeving tevoorschijn.
'Over de huid van de bergen liggen rimpels waarin schaduwen wonen.
Het lijkt alsof de nacht daar ligt te wachten tot hij, zoals elke avond, in actie mag komen'.

Toch is de eenvoud in schrijfstijl bedrieglijk, het verhaal is gelaagd en complex. Ze meandert vanuit het heden van de hoofdpersoon Henning met gebruikmaking van flashbacks in het nabije verleden naar een herinnering uit zijn jeugd. Hiertussen door krijg je ook een inkijkje in zijn dromen en nachtmerries. Bij al deze wisselingen wordt je als lezer scherp gehouden door de onduidelijke overgangen tussen het 'nu' en het 'toen', het waken en het slapen, het bijna hallucineren tijdens het fietsen. Ze rijgt dit als kralen aan een ketting gewoon achter elkaar aan. Voor jou als lezer de uitdaging om je te realiseren in welk tijdvak je je nu weer bevindt in Hennings geest.

Knap staaltje schrijverskunst om je te laten voelen hoe het in het hoofd van een overbelast persoon eraan toegaat. Waan en werkelijkheid lopen door elkaar. De auteur weet het gevoel van de hoofdpersoon zeer goed over te brengen op jou als lezer. Totale paniek en vervolgens opluchting als blijkt dat de werkelijkheid heel anders blijkt te zijn dan de chaos in het hoofd.
'Hij staat aan de rand van het gat en staart in het niets.
....
"Wat is er aan de hand?"
Hennings ademhaling gaat snel, alsof hij een stuk heeft gerend. Hij merkt dat hij iets in zijn handen houdt. Hij opent zijn vuisten...'.

Langzaam kom je erachter dat zijn paniek aanvallen een oorzaak hebben. Je zoekt ze eerst in het drukke, hectische bestaan van het huidige gezinsleven van Henning. Hij verdeeld zijn tijd tussen het werk, zijn vrouw, kinderen en de taken in het huishouden die ze als modern gezin samen verdeeld hebben. In de tweede helft van het boek neemt Juli Zeh je mee naar de jeugd van Henning en her-beleef je samen met hem een jeugdherinnering. Het riep bij mij de (onbeantwoorde) vraag op of een trauma zoals dat hier wordt beschreven inderdaad je hele leven bepaald. Of dat het zelfs je functioneren blijvend kan bepalen zolang je het niet onder ogen wilt of kunt zien.

Juli Zeh is een Duitse auteur. Zij zag het levenslicht in 1974 te Bonn, heeft rechten gestudeerd in Passau, Leipzig, New York und Krakau en is gepromoveerd op Europees en internationaal recht. In 2018 is zij gekozen tot rechter aan het constitutionele hof van Brandenburg.

Het boek is in het Duits uitgegeven onder de titel Neu Jahr.
Nieuwjaar is haar twaalfde roman, zij publiceert sinds 2001. Inmiddels zijn haar boeken in 35 talen vertaald en heeft ze voor haar werk al veel prijzen in de wacht mogen slepen. (Bron: www.juli-zeh.de)