Van Sulaco naar Panama

In de roman Nostromo van Joseph Conrad speelt de actie zich af in het fictieve land Costaguana in Zuid-Amerika, een land gedomineerd door kuiperij, corruptie en malversaties. De revoluties die het land kent, beogen een einde hieraan te stellen, maar vervallen al snel in hetzelfde euvel. Een provincie, Sulaco, wil zich afscheiden van het moederland. De zilvermijnen daar maken de machthebbers rijk en deze zijn niet geneigd het wingewest op te geven.
Volgens Juan Gabriel Vásquez moet men niet ver zoeken welk land als voorbeeld diende voor het Costaguana van Joseph Conrad. Het is Colombia, een land waar in elk tijdperk de eenheid zoek was, waar opstanden en revoluties elkaar opvolgden, waar heftige emoties van haat telkens hun slag thuishaalden. Een land waar elke kans op verzoening die zich pril aandiende vakkundig de nek werd omgewrongen.
In de versie van Vásquez is Sulaco niet de provincie die zich van Costaguana wil afscheiden, maar Panama van Colombia. De strijd gaat niet om een zilvermijn, maar de focus ligt op de aanleg van het kanaal. De mislukte Franse poging daartoe en uiteindelijk de Amerikaanse inmenging.
De roman van Vásquez begint bij de onafhankelijkheid van Colombia na de overwinning van Simón Bolívar op het Spaanse expeditieleger. Op dat moment wordt de vader van de ik-persoon in het verhaal geboren. De levens van de vader en de zoon raken verweven met de politieke ontwikkelingen in Colombia en Panama. Vásquez mengt op sublieme wijze zoals Conrad het persoonlijke met de politieke, sociale en economische werkelijkheid. Er zijn humoristische anekdotes en intermezzo's, maar in zijn geheel genomen is het een tragisch verhaal.
De geschiedenis van het ontstaan van Panama en van Colombia is voor velen van ons geen parate kennis. Het is nodig af en toe extra informatie op te zoeken om de situatie daar en in die periode volledig te begrijpen.
Een zeer lezenswaardig boek dat ik iedereen kan aanbevelen!