Rechtlijnig en onopgesmukt

Wat aanvankelijk een ‘onschuldige’ verdwijning van een weggelopen echtgenoot lijkt, blijkt een heel wat serieuzere aangelegenheid te zijn in De blindganger. De Nederlandse journalist Igor Znidarsic zet in zijn gedegen thrillerdebuut de betrokken politierechercheurs -rechercheur Bianca van Dijk en collega’s- aanvankelijk nogal in hun hemd. De verdwijning is de eerste gebeurtenis in een reeks van gruwelijkheden die in ons nuchtere kikkerlandje ongelooflijk lijken. Het werk van een psychopaat, die zo minutieus en wreed te werk gaat dat het voor de gemiddelde Nederlander zijn weerga enkel vindt in televisie- en boekenscripts of ergens in Verweggistan.

Toch hoeft het opduiken van een dergelijke moordenaar ons volgens de door het politieteam geraadpleegde forensisch psycholoog niet eens zó zeer te verbazen. Er worden veel mensen geboren met een antisociale persoonlijkheidsstoornis. Met stabiele levensfactoren zal het goed aflopen voor hen en hun omgeving, maar onder verkeerde omstandigheden kan zo iemand zich dus ontpoppen tot psychopaat… zodra hij of zij getriggerd wordt.

In De blindganger wordt op plausibele manier duidelijk gemaakt hoe het zover heeft kunnen komen met de dader. Naast de gruweldaden die de dader pleegt en het hopeloze speuren van de recherche, is het huiveren geblazen bij ieder beetje informatie dat Znidarsic vrijgeeft over het ontstaan van deze psychopaat. De ernst en omvang van de factoren die er toe hebben geleid dat de zaadjes voor psychopathie tot ontkiemen zijn gekomen worden groter en groter. We hebben het over een groot falen van een nietsontziende maatschappij, waaraan júist het menselijke aspect ervan hier beklemmend en confronterend is. Vele lezers van deze thriller zullen het herkennen, zullen zich er wellicht zelf schuldig aan hebben gemaakt.

De plotverwikkelingen en de intonatie van het boek zijn droog en nuchter, noem het typisch Nederlands of zeker journalistiek. Het tempo ligt niet heel hoog, hier wordt niet gejakkerd of gepanikeerd. Niet onbelangrijk voor het verloop van het verhaal is de sores in het privéleven van Bianca die aanleiding op zich zou kunnen vormen voor het ontstaan van nog een paar psychopaten. Of iedereen de afwikkeling van haar problemen evenzeer weet te waarderen is de vraag, het is hier hoe dan ook noodzakelijk- een ietwat minder subtiele omhaal in een verder uiterst rechtlijnige vertelstructuur. Deze lineaire, onopgesmukte aanpak is typerend voor Znidarsic.

Af en toe neigt dat naar wat staccato-achtige, vlakke beschrijvingen, bijvoorbeeld wanneer hij het verrichte politiewerk samenvat. In het algemeen draagt zijn taalgebruik bij aan een heldere, prettige leesbaarheid die de afstand tot alle gebeurtenissen onheilspellend verkleint. Zoals gezegd zou iedereen een psychopaat kunnen zijn en die wetenschap zet de omgang met mensen uit je omgeving in een heel ander licht. Om nog maar niet te spreken over je eigen houding. Soms vallen ‘grapjes’ niet in goede aarde…