Niet voor tere zieltjes en critici

Laat je niet misleiden door de lieflijke, wat zweverige omslag van Het boek dat niet mocht bestaan, want dit debuut van Angelina van Kemenade is niet heel geschikt voor bang aangelegde persoontjes. Al wil in theorie waarschijnlijk wel ieder lezend kind meemaken wat Myrthe van tien jaar overkomt: via een boek naar een andere wereld reizen.

Myrthes bijzondere boek gaat over Sterrenland, een planeet ver van de aarde, waar een ster aan de hemel ineens zomaar verdwijnt. Het volk van Sterrenmannetjes gaat in paniek op zoek, want zonder haar is de hemel niet compleet. Voor Myrthe het goed en wel beseft wordt ze het boek ingezogen en wacht het Sterrenmannetje Grompfel haar op. Haar hulp is nodig en te goeder trouw gaat Myrthe mee. Helaas blijkt Grompfel van het verraderlijke soort en voert hij Myrthe rechtstreeks naar de boze heks Krenjara. Die heeft de heerseres van het land, prinses Feria, gekidnapt. Nu tapt Krenjara het bloed van aardse kinderen. Myrthe blijkt niet het enige ‘aardekind’ in Sterrenland en ze ontsnapt aan Krenjara om samen met de Sterrenmannetjes Sjeus, Eetje, Wantsoe en Tootjo de andere kinderen én de prinses te bevrijden.

En dat valt nog niet mee. Hoewel ze de hulp krijgt van de aardse jongen Gijs krijgt Myrthe tegenslag na tegenslag te verwerken. Steeds weer gedwarsboomd door de schijnheilige Grompfel die op zijn eigen ergerlijke manier de grootste en beste troef is in het verhaal. Het boek dat niet mocht bestaan telt ‘slechts’ honderdtweeënveertig pagina’s maar barst van de plotwendingen, die jammer genoeg niet allemaal even logisch zijn. Zo willen er nogal eens personages onverklaarbaar verdwijnen om vervolgens zomaar heel ergens anders weer op te duiken. Ook het optreden van Krenjara roept wat vraagtekens op. Zíj kan zich naar believen overal heen transporteren. Waarom heeft zij Grompfel dan eigenlijk nodig om Myrthe te vinden? Waarom heeft Krenjara überhaupt het bloed van aardse kinderen nodig? Er wordt wel opgemerkt dat zij het bloed nodig heeft om tussen Sterrenland en de aarde te kunnen reizen, maar waarom is vervolgens nog niet duidelijk.

Na twee derde neemt het verhaal een flinke wending. Myrthe en Gijs zijn plots terug op de aarde en doen onderzoek naar het gevaarlijke boek van Myrthe dat dus eigenlijk een poort naar Sterrenland is. Het boek zou vernietigd moeten worden, maar het is al te laat: Krenjara verschijnt ineens op aarde. Wat overigens best vreemd is, want waarom nu pas? Myrthe en Gijs zetten vervolgens orde op zaken, maar het zogeheten happy end kun je dubieus noemen. Myrthe vernietigt het boek ten slotte niet, omdat dat niet juist voelt. Toch zorgt het dan maar verstopte boek voor een twijfelachtig, ongemakkelijk einde, al helemaal gezien de uitgesproken titel.

Het boek dat niet mocht bestaan is verrassend onderhoudende kinderfantasy. In verhouding met de geringe omvang is de inhoud lekker vol. Spannend ook, geschikt voor lezers vanaf een jaar of acht, maar zoals gezegd niet voor tere zieltjes. Dat komt vooral door de sterke, maar vrij duistere sfeer die Van Kemenade creëert. Behalve de kritiek wat betreft de logica her en der, moet er nog een grote kanttekening geplaatst worden. Het redactionele werk laat namelijk vreselijk te wensen over. Wederkerende werkwoorden blijven lastig, maar na het zoveelste verkeerde gebruik van ‘hen/hem/haar’ in plaats van ‘zich’ verdwijnt alle toegeeflijkheid. Talloze herhaalde opmerkingen waren net zo eenvoudig te herformuleren als verkeerd geformuleerde uitdrukkingen te voorkomen waren geweest. Jammer dat dit in wezen toch best aardige kinderboek aan zoveel kanten duidelijk tekort schiet.