Clichés maken een thriller niet per se inleefbaar

Zoals de titel Het stel van hiernaast doet vermoeden, moet de debuutthriller van Shari Lapena het hebben van een hoog identificatie-gehalte. Het gaat over gewone mensen, in een gewone straat, met een gewoon leven, die gewoon fouten maken die iedereen zou kunnen maken. Wat hen overkomt zou ook jou dus kunnen overkomen. Een uitgelezen kans om je in te leven en mee te gruwelen. 

Anne en Marco zijn bij een etentje voor de buren. De oppas is op het laatste moment verhinderd, de buuf houdt niet van kinderen en dus hebben ze hun zes maanden oude dochtertje Cora thuisgelaten met de babyfoon. Elk half uur checken ze om beurten of alles oké is. Maar kort na middernacht blijkt Cora verdwenen. Rasbach, de rechercheur die deze verdwijningszaak op zich neemt bijt zich meteen vast in twee feiten: Anne heeft last van een postnatale depressie en Marco’s zaken gaan slecht.

Uiterst rechtlijnig, in onvoltooid toekomstige tijd, rolt Lapena haar verhaal uit. Na de eerste verdenking – mogelijk een ongeluk, waarbij de ouders het lijkje hebben weggemoffeld - blijkt dat het om een ontvoering gaat. Wie zit er achter? De vader zou het zelf kunnen hebben geënsceneerd. Terwijl Rasbach zich op verkeerde zaken lijkt te concentreren, lijden Anne en Marco onder alle verdenkingen en worstelen met hun verdriet, zichzelf en met elkaar. Gesteund door Annes rijke ouders, alhoewel Marco daar gemengde gevoelens bij heeft.

De eerste helft van het boek werkt netjes de hele nasleep van de ontvoering af. Pas halverwege komen dieper liggende zaken naar boven en is er een minieme wending in de koers die het verhaal tot dan toe vaart. Alles glijdt gladjes voort, zonder echte verrassingen. Nergens raak je de weg kwijt of ervaar je een gevoel van mysterie, waarbij je je afvraagt 'Hoe zít dat?' Niet alleen de verteltrant is clichématig en voorspelbaar, ook het taalgebruik: 

[Hij] knikt met een ernstig gezicht. Vermissingszaken waar kinderen bij betrokken zijn, vindt niemand fijn. […] In zijn jacht op de waarheid is hij meedogenloos. Hij moet weten wat er is gebeurd.

Lapena schrijft extreem uitleggerig, alles moet worden benoemd. Op andere momenten blijven nodige verklaringen uit. En dan nog iets, zou een vader zijn grote angst zo verwoorden: 

Misschien vermoordt hij [mijn kind] wel en dumpt haar ergens. 

Na de genoemde koersverandering van het plot wordt het verhaal iets minder voorspelbaar. Helaas gaat dat dan wel weer ten koste van de whodunit-factor. Rest Lapena niets anders dan haar verhaal netjes en tot in detail verder af te wikkelen. Met een einde dat moet choqueren, maar eigenlijk vooral een zure nasmaak bezorgt. Een domper, zeker wanneer de beoogde inleving geslaagd was. De meeste kans daarop zal bij jonge ouders als lezers (moeders én vaders, dat dan weer wel) zijn, met pasgeboren kinderen. Andere lezers haken misschien eerder af, om hun tijd beter te besteden. Dat gevestigde thrillerauteurs als Lee Child en Tess Gerritsen zich hebben laten strikken voor een positieve uitlating over het boek is verreweg het opvallendst aan deze totaal niet opzienbarende thriller.