Verwarrend door een gebrek aan raffinement

De debuutthriller Lokvogel van de Amerikaanse schrijfster Flynn Berry wordt op de achterflap aangeprezen voor de liefhebber van Het meisje in de trein en van Zusje. De overeenkomst met Zusjeis duidelijk: ook hier gaat het over de relatie tussen twee zussen -waarvan er één overblijft- met alle psychologische perikelen daaromtrent. De vergelijking met Het meisje in de trein is niet heel handig te noemen. Ze werkt enigszins misleidend, of beter gezegd, ze kleurt de lezers verwachting.

Het meisje in de trein is immers een thriller die in de eerste plaats bekend staat om zijn doelbewuste spel met het vertelperspectief. Aangezien ook Lokvogel verteld wordt in onvoltooid tegenwoordige tijd door een ik-verteller ben je als Het meisje in de trein-lezer direct op je hoede. De zus van Nora is bruut vermoord en alle informatie en alle indrukken komen via Nora. De vraag dringt zich automatisch op: hoe betrouwbaar is zij als verteller? Opletten geblazen. In deze recensie zal met het oog op het leesplezier van beide boeken natuurlijk geen antwoord op die vraag gegeven worden. Die uitkomst doet er op zich ook niet toe. Het punt is dat de gewaarschuwde lezer die zogezegd ‘op scherp’ is gezet zich teveel focust op wat juist de zwakste punten zijn van het boek.

Na de dood van zus Rachel logeert Nora in het dorpje waar zij woonde. Haar wereldje is klein, haar sociale contacten beperken zich voornamelijk tot die met de bij het onderzoek betrokken politieagenten. Het valt op dat Nora een beetje apart is. Ze heeft een bijzondere manier van redeneren. Droog en klinisch als ze haar doen en laten beschrijft kan ze terloops het volgende opmerken:

'Voordat de dienst begint, overzie ik de kerk en vermoord iedereen in ruil voor haar.'

Wanneer ze er voor bedankt bij een vriendin in te trekken, zegt Nora cryptisch:

'Nee, het is beter zo. Als ik nu niet alleen woon, kan ik het nooit meer.'

Soms heeft het er wel wat van weg dat Nora autistisch of zelfs zwakzinnig is, maar dan blijkt elders weer dat zij wel degelijk bij de pinken is en ‘normaal’ weet te functioneren. Mogelijk een teken van onbetrouwbaarheid van de verteller, zeker, Nora’s onvoorspelbare en onverklaarbare gedrag is absoluut verwarrend.

Probeem is dat inconsequente elementen in deze thriller niet duidelijk een doel lijken te hebben. Dat geeft de lezer niet het al dan niet bewuste gevoel ergens naar toe geleid te worden. Het verhaal blijft vaag en kan in theorie alle kanten op, hoewel er overigens uiteindelijk weinig gebeurt. Er is geen echte spanning rondom een eventuele betrokkenheid van Nora bij Rachels dood. Bovendien zijn er wel degelijk een handvol speldenprikjes van hints die de hand van Nora in Rachels ongeluk suggereren. Die hints zijn aan de ene kant bijna hinderlijk ‘obvious’, maar tegelijkertijd staan ze teveel op zichzelf om als verdachtmaking serieus te worden genomen. De uitkomst van het verhaal is hoe dan ook verrassend, maar had ten gunste van de aannemelijkheid heel wat uitgebreider verduidelijkt mogen worden dan de tien bladzijden waarin dit gebeurt.

Lokvogel is op zich geen slechte thriller, het ontbreekt alleen aan raffinement. Soms is van subtiliteit weinig sprake, dan weer valt naar de bedoeling enkel te raden. Resterende vragen en een paar niet afdoende afgehandelde subplots zijn na afloop niet erg bevredigend. Een knagend gevoel blijft: wát heb ik gemist? Wat heb ik in hemelsnaam naast de zo voor de hand liggende hints over het hoofd kunnen zien? De hamvraag is dus misschien vooral of dat gevoel andere lezers (met name de onbevangen lezer) óók stoort- of dat ze het juist geweldig vinden.