Terecht een "literaire" thriller

Een Amsterdams gezin verhuist na het verlies van hun zoon en broer Dylan naar het streng gereformeerde Zeeland. Een keuze die bepaald niet goed uitpakt in Schuld, de vijfde thriller van Tupla M., pseudoniem voor het Amstelveense schrijfduo Atie Vogelenzang en Wendela de Vos. De vorige vier thrillers publiceerde het duo onder de schrijversnaam Tupla Mourits.

Meteen in het eerste hoofdstuk is het duidelijk dat er iets vreselijks is gebeurd. Echtgenoot Rik ligt in het ziekenhuis en zijn vrouw Evalien, de ik-figuur, kan zich wel voor het hoofd slaan dat ze - zoals dat zo vaak gaat in het leven - achteraf gezien zoveel signalen heeft gemist. Zo merkt zij op: “"Als niet al te stomme volwassene voorzie je meestal alles wat je ziet en meemaakt met [ ... …] een labeltje waarop staat wat het betekent of hoe het geïnterpreteerd moet worden. [… ... ] Ik stopte alle zwarte, grijze, alarm-oranje, zwaailicht-blauwe labels weg en bleef overal hardnekkig roze stickers op plakken.”" (p. 28).
En dat doet Evalien krampachtig. Niet in staat Rik en dochter Pippa te troosten in hun verdriet, onderdrukt ze haar eigen rouw door overal en altijd kunstmatige gezelligheid te creëren.

Iets wat overigens niet meevalt in het winderige en natte Zeeland, in een zeer gesloten gemeenschap. Terugkijkend op alle signalen die er de afgelopen maanden (overduidelijk) waren, ontvouwt zich haar naargeestige relaas. Het is een gevoelig verhaal vol tastbaar verdriet, maar daarnaast ook een in toenemende mate spannende geschiedenis. Met een norse boer als buurman die de familie om onduidelijke reden begint te terroriseren en Rik die zich vreemder en vreemder begint te gedragen wordt de sfeer steeds grimmiger. Veel blijft onduidelijk, elk hoofdstuk eindigt met een cliffhanger, roept nieuwe vragen op. Eén ding is in ieder geval onmiskenbaar: hier wordt kalmpjes en op bedrieglijk gemoedelijke maar oh zo onverbiddelijke wijze op het noodlot afgestevend.

Schuld is een thriller die het predicaat ‘literair’ terecht draagt. Je kunt het boek ook een ’gewone’ roman noemen. Een roman met een meeslepende plot en opvallend spannende structuur. De meerwaarde als thriller krijgt dit boek van de diepgaandere thema’s als rouwverwerking, schuld en geloofsfanatisme, en een bijzonder en mooi taalgebruik waar je geregeld bij stil blijft staan.

Een verklaring voor de ambivalente uitstraling van het boek is de uitmuntend gekozen setting. Het weinig toegankelijke Zeeuwse dorp vormt een troosteloos en beklemmend decor waartegen zich de verborgen, haast hypocriete gebeurtenissen binnen Evaliens gezin uitvergroot en erdoor verhevigd afspelen. Hoewel niet letterlijk verwoord, druipen de wanhoop en paniek van het papier. Maar, eveneens geheel in Zeeuwse stijl, wordt het verhaal nergens melodramatisch. Het is het verbreken van het pijnlijke, ongemakkelijke zwijgen, om open te kunnen staan voor een heel nieuw soort zwijgen. Treffend en prachtig omschreven tijdens een bezoek aan Evaliens streng religieuze schoonmoeder waar ze dat voor het eerst ervaart: '“Niet zo’'n dichtgeklapt tegenover elkaar zittend [zwijgen] waarbij iedere poging tot gesprek afketste of afgeweerd werd, maar een ontvangend stilzwijgen waarbij een stilte ontstaat die er mocht zijn en vriendelijk afwachtend boven de kopjes en het schaaltje met koekjes bleef hangen, klaar om doorbroken te worden als er noodzaak of zin was, in de tussenliggende momenten met ragfijne draden het gezelschap verbindend." (p. 167).
Amen.