Oordeel, en u zult veroordeeld worden

Als er een iemand een geboren verhalenverteller kan worden genoemd, is het auteur Nel Goudriaan. Als kind schreef zij al diverse verhalen, die ze dan in de klas voorlas. En na het beëindigen van haar loopbaan in het onderwijs, is zij zich er volledig op gaan toeleggen. Diverse publicaties van haar (kort-)verhalen en een prachtig boekje over de fictieve, herkenbare persoonlijkheden Henk en Anja, resulteerden eind 2023 in de debuutroman Hart & Hemel, uitgegeven bij uitgeverij Ambilicious.

In Hart & Hemel zijn twee grote verhaallijnen te onderscheiden. Het eerste speelt zich tegen de achtergrond van een streng gereformeerd dorp. Streng in de meeste letterlijke zin van het woord, aangevoerd door de lokale dominee. Als GertJan zijn jeugdvriend Peter na jaren tegenkomt op een schoolreünie, springt de oude vonk tussen beiden over. Dit betekent dat GertJan door vrijwel iedereen wordt uitgekotst. Een relatie tussen twee mannen is voor de meeste mensen in het dorp ondenkbaar. Zo heeft God het toch immers niet gewild?
De tweede verhaallijn beschrijft de relatie tussen GertJan en Peter. Met name de verschillen tussen beide heren vormen daarbij de grote uitdaging. Hoe ze ook hun best doen, een opvoeding loslaten blijkt niet eenvoudig. Een van de kernvragen is dan ook of dit menselijkerwijs mogelijk is.
Na de dood van Johanna, de moeder van GertJan, plaatst een geheim uit het verleden alles in een ander daglicht en komen de plotlijnen vakkundig bijeen.

Een pakkend verhaal bedenken en dit verhaal goed in een bijpassende stijl opschrijven zijn twee volkomen verschillende zaken. Veel boeken kenmerken zich doordat aan het ene aspect net even wat meer aandacht is besteed dan aan het andere. Na het lezen van Hart & Hemel kan slechts worden geconcludeerd dat Nel Goudriaan, waarschijnlijk mede door haar ervaring, beide aspecten tot in de puntjes beheerst. Inhoudelijk is het verhaal tijdloos. Dit blijkt bijvoorbeeld dat de gebeurtenissen in het verhaal zich afspelen in de jaren’80 van de vorige eeuw. Dat het kernthema, respect voor en acceptatie van homoseksualiteit (binnen geloofgemeenschappen), nog steeds actueel is en dat waarschijnlijk ook nog wel even blijft, staat buiten discussie. Hart & Hemel zou kunnen dienen als voorbeeldmateriaal om voor- en tegenstanders met elkaar in gesprek te krijgen en te houden. De ontknoping draagt gegarandeerd bij aan een interessant gesprek.

Sommige lezers zullen misschien vinden dat de schrijfstijl van Nel Goudriaan wat formeel overkomt. En ja, zeker in de dialogen is dat vaak ook wel het geval. Toch wekt deze schrijfstijl de indruk een bewuste keuze te zijn om de tijdgeest en het verhaal van een extra dimensie te willen voorzien. Omdat het nergens storend is en het wel degelijk extra jus geeft, is deze stijl eerder een pluspunt.

Een volgend ijzersterk punt van dit verhaal is de kracht van de taal. Als weinig anderen verstaat Goudriaan de kunst van het weglaten. Met andere woorden: door het weglaten van woorden en uitleg wordt de lezer juist extra krachtig het verhaal ingesleurd. Een van de vele aan te wijzen voorbeelden is het moment waarop een steen in het water plonst. In de context van het verhaal is die scène simpelweg ontzettend mooi en ingetogen geschreven.

Alle personages spelen hun eigen rol in het verhaal. Dat ze goed zijn geconstrueerd is te merken aan het feit dat er individuen de revue passeren, waarvan de kans bijzonder groot is dat de lezer een hekel aan ze krijgt, of mogelijk juist niet. Dat zegt alles over de geloofwaardigheid van de hoofdrolspelers. Temeer doordat bij letterlijk alle belangrijke figuren in het verhaal ruimte is voor positieve en negatieve eigenschappen. Hun zwaktes worden niet uit de weg gegaan.

Hart & Hemel is zowel inhoudelijk al qua thematiek een aanwinst binnen de Nederlandse literatuur. In vele geledingen binnen de Nederlandse maatschappij zou het boek verplichte kost moeten zijn. Wellicht dat het dan bijdraagt aan de nodige nuancering van ingesleten waardeoordelen en inzichten.