De versluiering pijnlijk blootgelegd

De Japans-Engelse schrijver Kazuo Ishiguro (1954) won in 2017 de Nobelprijs voor de Literatuur voor zijn gehele oeuvre. Zijn carrière begon in 1982 met de verschijning van A Pale View of Hills. Dit werk werd drie jaar later vertaald door Paul de Bruin en Rita Lander en kreeg als titel Versluierde heuvels. De eerste druk verscheen bij de Arbeiderspers, latere uitvoeringen bij uitgeverij Atlas Contact.

Versluierde heuvels laat de lezer kennismaken met Etsuko als zij zo’n twintig jaar na de Tweede Wereldoorlog terugkijkt op die periode, aangewakkerd door de recente zelfmoord van haar dochter Keiko. Een belangrijke rol in haar gedachten is weggelegd voor haar vriendin Sachiko – een rijke vrouw die tot armoede verviel – en haar bijzondere dochter Mariko. Het verhaal neemt een wending waarbij heden en verleden dwars door elkaar gaan lopen en essentiële vraagstukken onvermijdelijk moeten worden beantwoord. Vragen die ook in 2025 nog steeds, misschien zelfs meer dan ooit, actueel zijn.

De allergrootste kracht van dit meesterwerk is zonder twijfel de uitwerking van de thematiek. Heel subtiel laat Ishiguro door de uitspraken en het handelen van zijn hoofdpersonage Etsuko, het gehele verhaal wordt vanuit haar perspectief verteld, zien dat het woord versluiering meerdere betekenissen heeft. Zeker daar waar het over het hebben van herinneringen gaat. Toch laat de schrijver meer dan voldoende ruimte voor eigen interpretatie. Dat alleen al maakt het lezen van dit boek tot een avontuur.

Naast het bovenstaande biedt Versluierde heuvels een realistisch inkijkje in de Japanse maatschappij. Verschillende scènes tonen de wijze waarop mensen met elkaar omgaan, waarbij onder meer het formele taalgebruik opvallend is. Een voorbeeld hiervan is dat Etsuko en Sachiko elkaar consequent vousvoyeren. Ook het verschil tussen de rechten van mannen ten opzichte van vrouwen is niet alleen vervat in woorden. Juist door wat er net niet geschreven wordt, is het letterlijk voelbaar.

Alle personages spelen hun kenmerkende rol. Toch is er een die een speciale vermelding verdient: Mariko. De reden is niet slechts haar handelen in het verhaal. De vraag wie zij voor Etsuko is, lijkt gerechtvaardigd. Dat een auteur het antwoord hierop openlaat, is zeker niet te wijten aan gemakzucht. Het is het ultieme bewijs van zijn vakmanschap: een geloofwaardige persoonlijkheid neerzetten om vervolgens de lezer te laten bepalen of dit de tritagonist is, of dat deze rol wellicht toch aan iemand anders moet worden toegedicht?
Het moet eerlijk gezegd: Versluierde heuvels is ronduit een gecompliceerd verhaal. Het vereist tijd, concentratie en de wil tussen de regels te lezen. Dat maakt het boek feitelijk ongeschikt voor het openbaar vervoer of de strandstoel. Wie er de energie in kan en wil steken gaat daarentegen een beleving tegemoet die lange tijd zal op een prettige zal nazinderen.