Mensalen zijn net mensen
Voordat je de paperback daarna op de plank terugzet, moet je hem beslist ook (weer) lezen. Want dát verdienen Mensaleden Anne Hofstede en Karina Meerman die het soepel leesbare boek in 2003 schreven ter gelegenheid van het 40-jarig jubileum van Vereniging Mensa Nederland.
De uitgave is, zoals het een beetje quotiënt betaamt, het resultaat van een deling: in deel 1 gaat Anne Hofstede grondig in op intelligentie en hoogbegaafdheid in het algemeen, in deel 2 verhaalt Karina Meerman geestig over het verenigingsleven van de club. Daarbij serveren de auteurs heerlijke tussengerechtjes in de vorm van smakelijke interviews met (oud-)Mensalen. Zo proeven we de mens achter het hoge IQ-getal.
Die mens blijkt vaak verrassend ‘gewoon’ te zijn. Zelfs zó gewoon, dat schrijver Yvonne Kroonenberg weer snel lid-af was, want – knipoogt Meerman – ‘een klein aantal leden bleef haar – ook thuis – te enthousiast verwelkomen binnen de vereniging’. BN’ers bekoren blijkbaar ook bollebozen.
Dat niet elke hoogbegaafde hetzelfde is, zou een open deur moeten zijn. Tenslotte is élk mens uniek. Toch leeft er volgens Hofstede in de publieke opinie een bepaald beeld van hoogbegaafdheid ‘als een weinig benijdenswaardige eigenschap. Een bijzonder talent gecombineerd met sociaal isolement en eigenaardig, afwezig gedrag. De Willie Wortels in onze samenleving, zeg maar.’
Maar ook hoogbegaafden zélf hebben vaak een vertekend beeld van hun medemeesterbreinen. Zo biecht ondernemer en televisiepersoonlijkheid Annemarie van Gaal in haar interview op: ‘[…] de allereerste keer bij Mensa viel me wel tegen. Ik verwachtte allemaal mensen zoals ik, met dezelfde normen en waarden. […] Iemand zei dat hij fraudeerde met iets op het werk en ik dacht “mensen zoals wij doen dat toch niet!”. […] maar het is logisch dat we allemaal anders zijn, want het enige dat ons bindt is een bepaalde IQ-score.’
Die bevindt zich bij Mensa in het 98e of 99e percentiel. Dat betekent dat je tot de slimste twee procent van de bevolking behoort. Anders dan vaak gedacht, zo stelt het boek, geeft een IQ-score op zich dus geen toegang tot de club. Begaafdheid uitgedrukt in een IQ-score is namelijk geen absolute eigenschap zoals lengte of gewicht, leggen de auteurs uit, maar is altijd afhankelijk van de gemiddelde scores van andere mensen die dezelfde test hebben gedaan. Om het eerlijk te houden, zijn IQ-tests zo samengesteld dat ze geen verschillen tussen groepen laten zien. Elke vraag die door één groep gemiddeld beter wordt beantwoord, verdwijnt dan ook subiet of wordt gecompenseerd met een vraag waarop een andere groep het beter doet. De tijd waarin de witte westerse man uit de hogere maatschappelijke kringen – toevallig ook de bedenker en financier van de oorspronkelijke tests – bovenaan de intelligentieladder stond, is gelukkig voorbij.
Iedereen die zich aan de uiterst rechtse zijde van de gausscurve bevindt, is dus welkom bij Mensa. Wie denkt daar een homogeen clubje genieën aan te treffen, komt echter – net als Annemarie van Gaal – bedrogen uit. Het pluimage is zeer divers: hoogbegaafden zijn net mensen. Meerman verwoordt dit treffend: ‘Mensa is een soort familie, compleet met lievelingstantes, gekke ooms, pestneefjes en ouwe nichten. Het heeft een warme en een koude kant. Sommige familieleden liggen je beter dan anderen en van familiedagen kan je gillend gek worden.’ Waarom wil je daar dan bij horen?! Omdat, zo vervolgt de auteur, familie ook kan betekenen ‘dat er altijd iemand in de nabijheid is die weet waar je het over hebt en die je accepteert zoals je bent.’
Wat wil een mens(aal) nog meer?!
**
Deze recensie is geschreven op basis van de eerste druk (2003) en verscheen – nét iets anders – ook in Nieuwe MensaBerichten.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Gertie Schouwenberg
Gesponsord
Aan het lot kun je niet ontsnappen ... of wel?
Intermezzo is een prachtige roman over broers en geliefden, van dé literaire stem uit Ierland.
Door de late middeleeuwen letterlijk aan te raken blaast Van Loo ons verre verleden meer dan ooit nieuw leven in.
Een ode aan de Hollandse keuken en de smaak van thuis.
Meer dan 200 recepten voor de kerstdagen.
Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Het leukste cadeau voor iedereen: lol verzekerd!
Toine Heijmans neemt zijn lezers mee naar de uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis.
Een roman over iemand die floreert als onderzoeker, maar zich het comfortabelst voelt als ze zelf in de schaduw blijft
In Lijtje deelt Harmen van Straaten ontroerende, grappige en herkenbare verhalen over zijn dementerende moeder.
De schitterende beelden en poëtische teksten vertellen het verhaal van een bijzondere vriendschap, tussen het meisje en de drie dieren.
Een magisch coming-of-age-verhaal over een jongen die zijn eerste weekend zonder zijn ouders doorbrengt. . . en een leeuw die op hem komt passen.
Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Deze nieuwe fase kan er een zijn van vreugde, vervulling en verdieping.
De Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
De auteur van Het meisje in de trein is terug! Ligt de waarheid op het eiland begraven?
Kenia, 1926. De jonge Ivy staat voor grote uitdagingen. Ondertussen is Ranjana, een jonge Indiase vrouw, op de vlucht.
Een nieuwe, inclusieve geschiedenis van het vroegst bewoonde continent van de wereld.
Een prachtig overzicht van de liefdespoëzie, van de vroege middeleeuwen tot nu
Hoe kunnen we ons een weg banen door dit alles?
Drie jaar geleden overleed haar beste vriendin, en sindsdien staat Erins leven stil.
Kenia, 1910. Als de jonge Ivory meereist met haar vader op safari, wordt ze onmiddellijk verliefd op het land en de natuur
