Lees het gerust nog een keer

De roman Oorlog en oorlog werd al geschreven in 1999 maar is pas in 2022 in de Nederlandse vertaling verschenen. László Krasnahorkai (1954) debuteerde in met Satanstango, een roman die werd verfilmd door Bela Tarr. In 2015 won de auteur The Man Booker International Prize voor zijn gehele oeuvre, dat uitblinkt in boeken met een bijzondere schrijfstijl en opvallende onderwerpen. Dit geldt zeker ook voor Oorlog en oorlog waarbij de vertaler, Mari Alföldy, een bijzondere prestatie leverde. Dit leverde een wonderschone vertaling op van een speciale en zeker ook afwijkende roman.

Het is ingewikkeld om te vertellen waar het verhaal over gaat omdat dit niet goed in enkele woorden te vatten is. Te veel vertellen, daarentegen, zou de verrassing van het boek teniet doen. Globaal kan gezegd worden dat de hoofdpersoon Korin, een onopvallende, opvallende archivaris, tijdens zijn werk een bijzondere vondst doet in de vorm van een mysterieus, doch zeer belangrijk, manuscript. Hij weet dat hij de persoon is om te zorgen dat dit manuscript op het juiste moment op de juiste plek komt. De reis die hij daarvoor maakt, de tocht die hij onderneemt voor wat hij ervaart als zijn levenswerk, is een roadtrip met behoorlijk wat in het oog lopende hindernissen.

De auteur heeft een ritmische schrijfstijl die het verhaal heel veel vaart geeft doordat hij punten in zijn tekst heel sporadisch toepast. Hierdoor ontstaan er zinnen van soms enkele pagina’s waarbij de doorzettende lezer binnen enkele pagina’s gewend raakt aan deze bijna bedwelmende schrijfstijl. Door het verhaal op te bouwen als een raamvertelling in een raamvertelling met daarin hier en daar een kleine raamvertelling, zit de lezer als nel verwikkeld in een Droste effect, iets wat meer vraagt van de concentratie dan bij de ‘gemiddelde’ roman. Daarbij springt de schrijver in de tijd en in het perspectief, wat soms noopt tot herlezen van (een deel van) de zin.
Verwacht niet alles in een keer te snappen, verwacht zelfs niet dat alles begrijpelijk wordt als de roman geheel gelezen is. Het verhaal, de onderliggende thema’s, de filosofische gedachten, de verwijzingen naar mythologie en de Bijbel, de vraag wat de zin van het leven is en de vraag waarom er toch weer telkens oorlog zal komen, maken dat het een roman is die aanzet tot denken en overpeinzen en logischerwijs niet direct antwoord op alle vragen geeft.

Als je je wilt onderdompelen in het verhaal dat Korin te vertellen heeft, en dus het verhaal dat Krasznahorkai ons voorschotelt, houd dan je ogen, je oren en je geest voluit open en laat de prachtige, extreem lange zinnen rustig binnenkomen en denk er over na. O ja, lees het gerust nog een keer, het verhaal is mooi genoeg.