Zoektocht naar iets wat er niet is
Een beeld dat iedere reiziger zal herkennen: boekhandels op vliegvelden hebben altijd een assortiment zelfhulpboeken op het gebied van timemanagement in de schappen. Niets nieuws, al jaren reiken psychologen en therapeuten methoden en technieken aan om effectief met de steeds grotere tijdsdruk om te kunnen gaan. Veel van deze populairwetenschappelijke werkjes hebben een vergelijkbare opbouw. We leven in een tijd van ongekende drukte, veroorzaakt door maatschappelijke ontwikkelingen als de opkomst van het neoliberalisme en de afkalving van sociale netwerken als kerken en vakbonden. Door nieuwe communicatietechnologie kunnen we ons bovendien steeds moeilijker terugtrekken om te ontspannen en wordt ons gedrag continu gemonitord en beoordeeld. Om hieruit te ontsnappen kunnen we gebruik maken van checklists, meditatietechnieken, sabbaticals, et cetera.
Als het aan hoogleraar ethiek, filosofie en medische filosofie Ignaas Devisch ligt, zouden we onze schaarse tijd beter niet besteden aan deze goedbedoelde teksten. Hij heeft een eigen kijk op deze problematiek ontwikkeld. In Rusteloosheid – Pleidooi voor een mateloos leven zet hij uiteen waarom de meeste literatuur op dit vlak de plank misslaat. Ten eerste is rusteloosheid niet nieuw. We worstelen al sinds de vroegmoderne tijd met gevoelens van drukte en overhaasting. Daarnaast hebben we ook altijd al behoefte aan ontspanning en rust. Die behoefte uit zich op twee manieren: we willen terugkeren naar een idyllische oertijd, of we zoeken een rustplaats als sauna, zenruimte of yogaschool om tijdelijk te ontsnappen. Devisch laat zien welke maatschappelijke processen ervoor zorgen dat beide ontsnappings-strategieën niet werken. Het blijkt niet mogelijk om te ontsnappen aan het probleem, dat we ons ongelukkig voelen als we het te druk hebben, terwijl de rust die we onszelf opleggen ons ook niet gelukkig maakt.
Is niets meer willen dan de oplossing? We kunnen daarvoor kiezen in navolging van filosofen als Arthur Schopenhauer en oosterse denkers, maar Devisch heeft een ander idee: we moeten de rusteloosheid die we van nature hebben omarmen, aangezien ze de bron is voor onze passie en creativiteit. In twee intermezzo’s, korte hoofdstukjes, zet hij puntsgewijs de lijn uit van zijn betoog. Een goede keuze, het voorkomt dat de lezer door Devisch’ onderzoekende, steeds zichzelf bevragende stijl de draad kwijtraakt. En dat zou jammer zijn, want in het slechts 242 pagina’s beslaande boek laat hij op haast nonchalante wijze een enorme lijst filosofen de revue passeren, van Augustinus tot Sloterdijk. De titel dekt echter niet helemaal de lading. Rusteloosheid is geen pleidooi voor een mateloos leven. De nadruk ligt meer op de analyse van onze rusteloosheid dan op het hoe en waarom van mateloosheid als oplossing. Een prettig leesbare analyse van een van de meest besproken maatschappelijke fenomenen, dat wel. Zonder te vervallen in platitudes of simplificaties, absoluut van een andere orde dan de quick-fix boekjes op Schiphol.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Gijs Reudink
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
