Alles wat je altijd al over Turkije had willen weten

In het Zuid-Oosten van Turkije staan de mensenrechten zwaar onder druk. Het Turkse leger valt er Koerdische nederzettingen aan, dwingt een avondklok af en vermoordt en deporteert inwoners. Een groep van meer dan 1000 Turkse academici, de Academics for Peace, protesteerden tegen dit geweld in het pamflet We Will Not be a Party to this Crime!, medeondertekend door internationale intellectuelen als Seyla Benhabib, Slavoj Zizek, Judith Butler en David Graeber.

Journaliste en schrijfster Betsy Udink woonde jaren in Turkije en zal dan ook niet verbaasd zijn over de reactie van het autocratische bewind van president Erdogan. Inmiddels zijn namelijk achttien academici gearresteerd. De ondertekenaars worden beschuldigd van verraad en tientallen academici zijn ontslagen.
In haar laatste boek Meisjes van Atatürk, zonen van  de sultan schetst Udink op indringende wijze het beeld van Turkije als een paranoïde samenleving, waarin steevast de ene autocratische leider opgevolgd wordt door de volgende.

Hoofdstukken over de levens van iconische Turken als Mustafa Kemal Atatürk, Recep Tayyip Erdogan en Fethullah Gülen worden afgewisseld met verslagen van Udinks ervaringen in haar voormalige woonplaatsen Ankara en Istanbul en haar binnenlandse reizen naar Zuid-Oost Turkije. Het resultaat is een combinatie van geschiedschrijving en antropologische veldwerk. Udink beheerst beide genres tot in de puntjes. Het is haar gelukt om een veelzijdig inzicht te verschaffen in de complexe wirwar van krachten, die de moderne Turkse samenleving hebben gevormd. Onderwerpen die in Turkije onbespreekbaar zijn, zoals de Armeense genocide, schuwt ze niet. In tegendeel, tot in details beschrijft ze de gruwelijke details van de moordpartijen en verkrachtingen, die in opdracht van de Turkse leiders minutieus werden gepland en uitgevoerd. Ondanks het overvloedig aanwezige feitenmateriaal waaruit Udink heeft geput, concludeert ze zelf al: De dood van achthonderdduizend Armeniërs een volkerenmoord noemen is en blijft taboe in islamitisch en nationalistisch Turkije. Wat Meisjes van Atatürk bijzonder maakt, is dat het laat zien, wat het islamisme en nationalisme in Turkije inhoudt. De voedingsbodem voor beide stromingen is een giftig mengsel van religieus fanatisme, afgunst en verlangen naar een terugkeer naar een Ottomaanse heerschappij over de hele regio. Maar naast de machtsstrijd en de geopolitieke conflicten van het land, gaat het leven gewoon door. Een bezoekje aan de kapper legt de Turkse mores op microniveau zichtbaar bloot. Udinks conclusie: 'Als je nog nooit in Turkije bent geweest, heb je er eenvoudigweg geen idee van hoe verrukkelijk het leven in dit land soms kan zijn.'

Udink laat zien, dat geluk soms in de eenvoudige kleine persoonlijke dingen zit. De verslagen van haar ontmoetingen en gesprekken met Turken laten zien, dat dat juist geldt in een land met zo’n gewelddadige en tumultueuze geschiedenis als Turkije. Als je ook maar iets meer wilt begrijpen van Turkije, dan moet je dit boek absoluut lezen.