Veel tienerliefjes, weinig oorlog
Marie Clasina (Miep) Diesel (1926) was een Nederlandse vrouw uit Haarlem die tijdens en net na de Tweede Wereldoorlog een dagboek bijhield. Pas in 2019 zou ze haar schriften aan haar dochter en kleindochter toevertrouwen. Nadat ze tijdens Dodenherdenking een passage had voorgelezen, ging ze ermee akkoord dat haar notities als boek uitgebracht zouden worden. Op deze manier droeg ze haar steentje bij aan de herdenking en de viering van 75 jaar Vrijheid. Diesel overleed vlak voor de officiële presentatie, enkel de drukproeven heeft ze gezien. Uitgeverij Boom werkte voor deze uitgave samen met het Noord-Hollands Archief in Haarlem.
Bakvis in oorlogstijd bevat een selectie van het dagboek, dat begint op 5 november 1942 en eindigt op 12 mei 1945, enkele dagen na de bevrijding. Twee jaar later wordt er een kort vervolg aan gebreid, een terugblik op eerdere gebeurtenissen. In 1953, kort na Diesels huwelijk, komt er echt een einde aan het dagboek. De publicatie in boekvorm is opgesmukt met heel wat foto’s, vooral van de auteur zelf, haar familie en vele vrienden. Om het verhaal enige ‘oorlogswaarde’ mee te geven, worden er ook foto’s geplaatst van bijvoorbeeld soldaten en getroffen gebouwen.
Diesel vertelt honderduit over haar tienerjaren in Haarlem tijdens de bezetting. Ze praat over school, haar vriendinnen en vooral de vele vriendjes die de revue passeren. Een hoofdrol is weggelegd voor de bioscoop en het zwembad (en in mindere mate de ijsbaan), waar de vrienden het grootste deel van de tijd vertoeven. Daarnaast wordt er heel wat afgevrijd (waarmee overigens gewoon kussen bedoeld wordt). Van de oorlog lijkt Diesel weinig last te hebben, ze wijdt er nauwelijks een gedachte aan in haar dagboek. Heel af en toe valt er een woord zoals luchtalarm, sirene of bom. Welke impact dat alles op de bewoners van Haarlem en meer specifiek op Diesel en haar vrienden heeft, komen we niet te weten. Dat er regelmatig jongemannen opgeroepen worden om naar Duitsland te gaan, lijkt een fait-divers. De sfeer in het dagboek is bijzonder luchtig; de oorlog is weliswaar aanwezig, maar dan heel ver op de achtergrond.
'De Haarlemse Miep Diesel dacht altijd dat ze een oorlogsdagboek had geschreven. Maar toen ze op hoge leeftijd weer las waar ze voornamelijk mee bezig was in de oorlog, kwam ze tot een andere conclusie: "Ik was wel een jongensgek, hè?"' - nhnieuws.nl
Een paar keer wordt het dagboek onderbroken en wordt wat historische informatie toegevoegd, bijvoorbeeld over de Hongerwinter 1944-1945 of over de uitblijvende bevrijding van Nederland na de capitulatie van Italië. Het zijn opvallende intermezzo’s, alsof het dagboek ‘gepimpt’ moest worden. Als boek dat uitgebracht werd in het kader van de herdenking, schiet het desondanks schromelijk tekort.
Diesel maakt gebruik van korte, eenvoudige zinnen. Af en toe onderlijnt ze iets en gooit ze er een Duits of Engels woordje tussen. In een nawoord wordt meegegeven dat er kleine redactionele ingrepen gedaan zijn; toch vallen fouten zoals knappert, suffert en pakkert erg op. Niet zo fijn zijn de eeuwige herhalingen, een echt verhaal is er niet, het is allemaal nogal oppervlakkig. Honderden figuranten passeren de revue, op een enkele uitzondering na allemaal even nietszeggend. Verwonderlijk is dat niet, de auteur ként deze mensen en hoeft hun karakters niet te schetsen, de lezer doet dat echter niet.
Bakvis in oorlogstijd doet niet wat het belooft. Op geen enkel moment straalt het boek de dreiging van een oorlog uit. Het is een bakvissenverhaal met weinig toegevoegde waarde.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Greet Braem
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
