Intrigerende Finse misdaad

Arttu Tuominen (1981) is een Finse auteur die in 2015 debuteerde met het eerste deel in de vierdelige 'Labyrint'-serie, boeken die niet naar het Nederlands werden vertaald. In 2019 creëerde hij nieuwe personages en werd het startschot gegeven voor een nieuwe misdaadreeks die dit keer wel buitenlandse uitgevers vond, en waarvan de televisie- en filmrechten ondertussen verkocht werden. Centraal in de serie staat de politie van Pori, niet toevallig de stad van Tuominen, die ook nog als milieu-inspecteur werkt. Het eerste deel van wat de 'Rivierdelta'-serie zou gaan heten won in 2020 de Vuoden johtolanka, een prijs voor het beste Finse misdaadverhaal. De Nederlandse vertaling Bloedbroeders was in handen van Annemarie Raas; de opvolgers Levensgevaar en Monddood komen er binnen afzienbare tijd aan.

Een zuippartij met dodelijke gevolgen. Een man is neergestoken en de dader is bebloed het bos ingevlucht, de zaak lijkt zo klaar als een klontje. Inspecteur Jari Paloviita, die een en ander in goede banen moet leiden, schrikt zich rot wanneer hij ontdekt wie slachtoffer en dader zijn. De vermoorde is Rami Nieminen, tientallen jaren geleden de schrik van de hele school. De dader is meer dan waarschijnlijk Antti Mielonen, Jari’s boezemvriend uit die periode. Plots ligt een dilemma op tafel, want wat is belangrijker? Je plicht als politieman of je loyaliteit aan een jeugdvriend?

Bloedbroeders kent een fijne verhaalopbouw. Er wordt steeds gewisseld tussen de moordzaak die zich in het najaar van 2018 afspeelt en de jeugd van de drie hoofdpersonages Jari, Antti en Rami, met name de zomer van 1991. Aanvankelijk is het even schrikken, de ene Finse naam volgt op de andere. Al snel wordt duidelijk dat slechts een handvol ervan er echt toe doen. Opvallend is dat alles wat 'nu' gebeurt in de verleden tijd wordt verteld, terwijl de belevenissen van de jongens bijna dertig jaar geleden in de tegenwoordige tijd geschreven zijn. Het zorgt ervoor dat de lezer net iets dichter bij de jonge versie van de personages staat.

'Het is te merken dat je geen flauw benul hebt van vriendschap. Anders zou je niet zulke flauwekul verkopen. In vriendschap is er nooit sprake van gerechtigheid of schuld.'

De auteur heeft de drie mannelijke hoofdfiguren op schitterende wijze tot leven gebracht. De lezer krijgt een mooi beeld van hen toen ze jong waren, maar weet lange tijd niet wat er in die bewuste zomer van 1991 precies gebeurd is en waarom de jeugdvrienden het contact verloren hebben. De verhaallijn uit het verleden zorgt op een prachtige manier wel voor duiding; de lezer gaat langzaamaan begrijpen waarom inspecteur Jari zijn toenmalige vriend niet zomaar wil en kan arresteren. Tussen de bedrijven door leren we de speurder ook als volwassene goed kennen; al zijn sterktes maar vooral zwakheden worden blootgelegd en er is aandacht voor zijn privéleven.

Bloedbroeders is geen dertien-in-een-dozijnverhaal. Er is veel aandacht voor ethische kwesties, voor vriendschap en loyaliteit. Intuïtie en nood aan rechtvaardigheid worden afgezet tegen het geldende rechtssysteem. Dat alles zorgt ervoor dat het boek van Tuominen geen razend spannende thriller vol actie is. Wel heeft de man een meer dan knap en intrigerend verhaal geschreven en heeft hij met Jari Paloviita een seriepersonage gecreëerd dat veel lezers zal weten te boeien.