Absurditeit met een ernstige ondertoon

De 100-jarige man, wie kent hem niet? Hij is terug, terug om de wereld te redden. Het was nooit de bedoeling dat er een vervolg zou komen op De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween. In het voorwoord legt auteur Jonas Jonasson (1961) uit waarom het boek er toch gekomen is. Tot 1994 was deze geestelijke vader van Allan Karlsson actief als journalist voor verschillende Zweedse kranten. Hoewel hij in de jaren daarna een succesvol bedrijf had, verhuisde hij in 2007 naar Zwitserland en begon hij te schrijven. Sinds 2010 is hij terug in Zweden en woont hij op het eiland Gotland.

Allan Karlsson, ofwel de 100-jarige man, zou Allan Karlsson niet zijn wanneer hij niet opnieuw de meest absurde en ongeloofwaardige avonturen zou beleven. Hij doet dat in het gezelschap van zijn goede vriend Julius Jonsson. De mannen raken een beetje uitgekeken op het luxeleventje dat ze leiden op Bali. De miljoenen die ze in een vorig leven in Zweden ontvreemd hebben, raken bovendien op.

Naar aanleiding van Allans 101e verjaardag staat een tochtje met een luchtballon op het programma. Allemaal goed en wel, ware het niet dat Allan erin slaagt het stuurmechanisme om zeep te helpen, waarna hij en Julius opstijgen en uiteindelijk in de oceaan terechtkomen. De drenkelingen worden opgevist door een Noord-Koreaans militair schip dat, zo zal blijken, gesmokkeld verrijkt uranium naar huis vaart. Om niet meteen afgemaakt te worden door Geweldige Leider Kim Jong-un doet Allan zich voor als expert die Noord-Korea met zijn nucleaire plannen zal helpen. Wanneer Allan en Julius weten te ontsnappen, kijkt heel de wereld toe. Een diplomatieke rel barst los. Het is het begin van een tocht die de vrienden via het Amerika van Donald Trump en thuisland Zweden naar Afrika zal brengen.

Het verhaal hangt van toevalligheden aan elkaar, maar dat maakt onderdeel uit van het concept. Geen Jonas Jonasson zonder absurde verhaallijnen en knotsgekke figuren. Meegaan in het verhaal is de boodschap, het is niet geschreven om realistisch en geloofwaardig te zijn. Op een ludieke manier aankaarten wat er in de wereld allemaal fout gaat en een poging doen om die beter te maken, daar draait het om. Het boek is één grote aanklacht tegen de macht van superstaten zoals Amerika en Rusland, tegen de dreiging die van dictatoriale regimes zoals dat van Noord-Korea uitgaat.

"De VS waren nog steeds de sterkste militaire macht ter wereld. De man die zijn eigen land met Russische hulp in het verderf stortte, kon vanwege zijn monumentale ongeschiktheid voor zijn taak op weg zijn naar een kernwapenoorlog met Noord-Korea."

De auteur duikt met dit boek veel minder de geschiedenis in dan bij vorige boeken, er is dit keer vooral aandacht voor de politieke situatie in de wereld. Jonasson steekt daarbij niet onder stoelen of banken waar zijn sympathieën liggen. Voortdurend wordt de draak gestoken met de stommiteiten van een twitterende Donald Trump en ook Kim Jong-un komt er meer dan bekaaid vanaf. En Poetin? Die krijgt een hartverzakking wanneer hij dit boek leest. Een heel aantal Europese leiders passeren de revue, maar voor Theresa May is er geen rol van betekenis weggelegd, zij is "te druk met het slopen van haar land." Heldin van het verhaal is de stabiele Angela Merkel. Hoewel ze midden in een verkiezingsstrijd zit, is zij degene die de meubelen moet redden.

Het is een waar plezier om te lezen hoe Jonasson echte, nog levende politieke figuren een sleutelrol in dit ogenschijnlijk simpele verhaal geeft. Hoe hij door middel van een 100-jarige man zijn visie op de wereld van vandaag geeft. Hoe hij oproept om na te denken, zich niet te laten manipuleren of eigenbelang na te streven.

Ben je ontvankelijk voor absurde toestanden, doorspekt met pijnlijk realistische waarnemingen van onze wereld, dan is De 100-jarige man die terugkwam om de wereld te redden jouw boek.