Intelligente plot, ijzersterk verhaal

Christoffer Carlsson (1986) komt uit Zweden en is criminoloog van opleiding. Sinds een paar jaar werkt hij als onderzoeker aan de universiteit van Stockholm en bij het Institute for Future Studies. In 2010 debuteerde hij als schrijver met De vrouw die uit het niets kwam, maar het echte succes kwam er met De toren van de dode zielen, het eerste boek over politieagent Leo Junker. Het werd in Zweden bekroond als beste misdaadroman van 2013 en haalde de shortlist van de Glazen Sleutel. De recentste thrillers van Carlsson spelen zich af in de Zweedse provincie Halland (in het zuidwesten van het land); na Het voorteken is De brandende zon het tweede deel in de reeks. Beide werden naar het Nederlands vertaald door Neeltje Wiersma en kunnen afzonderlijk van elkaar gelezen worden.

Carlsson neemt de lezer dit keer mee naar het plaatsje Tiarp. Daar ontvangt de politie een telefoontje van een man die meedeelt dat hij een vrouw gedood heeft. En dat hij opnieuw zal toeslaan. De gebeurtenis krijgt niet meteen landelijke aandacht, want het is 28 februari 1986 en enkele uren daarvoor is in Stockholm Olof Palme vermoord. Palme, politicus en twee keer premier van Zweden. Het land is in rep en roer, niemand heeft aandacht voor wat er in een dorp ver weg gebeurt en dus trekt politieagent Sven Jörgensson in zijn eentje naar de plaats delict. Lange tijd is hij de enige die zich met de zaak van de vermoorde vrouw bezighoudt, zozeer zelfs dat die zijn leven zal gaan beheersen. Ondertussen vallen er meer slachtoffers en resteert één vraag: Hoelang kan het duren voor de moordenaar ontmaskerd wordt?

De brandende zon start in 2019, meer dan dertig jaar na de feiten. Iemand richt zich in de ik-vorm tot de lezer en vertelt dat hij schrijft over Sven Jörgensson, de agent die tot zijn dood de Tiarp-moorden onderzocht. Wie deze schrijvende man is weten we op dat moment niet, alleen dat hij Svens zoon Vidar gekend heeft. Minutieus gaat hij gebeurtenissen en details uit het verleden na, in de hoop een zo volledig mogelijk beeld te kunnen schetsen. Naar het einde van het boek toe komt deze onbekende weer opdagen en ontdekken we waar zijn speurtocht toe geleid heeft.

De hoofdrollen in het boek zijn voor Sven Jörgensson en zijn zoon Vidar, die net als zijn vader een aantal jaren voor de politie zal werken. Sven is serieus ziek, iets wat hij uit alle macht voor zijn omgeving probeert te verbergen. Hij is geobsedeerd door de moorden, verzamelt zoveel mogelijk aanwijzingen en trekt zijn conclusies. Vidar blijkt uiteindelijk minder agent in hart en nieren te zijn, want na best korte tijd houdt hij het voor gezien. Hij kan er dan ook allesbehalve mee lachen wanneer de gebeurtenissen hem tientallen jaren later inhalen en hij opnieuw met het verleden geconfronteerd wordt. Collega’s, familieleden en buren van het tweetal geven het verhaal weliswaar kleur, maar worden minder uitgebreid geïntroduceerd.

Aanvankelijk lijkt de nieuwe Carlsson een vrij standaard thriller te worden, maar na een tijd daalt het besef in dat de plot complexer in elkaar zit dan gedacht. Een wending hier en daar houdt de lezer bij de les, plots is niets meer zeker. En hoewel de moord op Olof Palme slechts de achtergrond van de Tiarp-moorden vormt, zorgt die mee voor de sfeerschepping. Zweden beleeft een trauma, de angst verspreidt zich, de woede is groot. Tel daarbij op de sterke schrijfstijl – zowel beschrijvend als vol dialogen – in combinatie met meerdere perspectiefwissels en sprongen in de tijd, en je krijgt een verhaal dat blijft boeien. Het staat niet bol van de spanning, maar roept vragen op en laat zien hoe een moord een heel dorp kan raken. Steeds duidelijker wordt dat niet alles in dit leven zwart-wit is.

De brandende zon is een meeslepende thriller met een bijzondere opbouw en onverwachte wendingen. Een boek dat een klassieke start kent, maar uiteindelijk veel meer dan de zoveelste whodunnit wordt. Christoffer Carlsson heeft een intelligente plot uitgedacht en een ijzersterk verhaal neergezet.