Ontwaken in een comateus Wit-Rusland
Sasja Filipenko (1984) is een auteur, journalist en scenarioschrijver uit Wit-Rusland. Hij presenteerde ooit een satirisch programma en heeft vijf romans op zijn naam staan. Hij is dissident, wat wil zeggen dat hij zich verzet tegen de overheersende opvattingen of beleidslijnen op politiek, religieus of sociaal vlak. Als uitgesproken tegenstander van Loekasjenko, sinds 1994 president van Wit-Rusland, woont de man momenteel met zijn gezin in Zwitserland.
De ex-zoon, in een vertaling van Jan Lodewijk Eshuis, dateert al uit 2014 en is het debuut van Filipenko. Opvallend is dat de auteur in het Russisch, niet het Wit-Russisch, schreef. Over het gebruik van beide talen door de Wit-Russen zijn in het boek trouwens een aantal weetjes te rapen. De roman won de Russische literatuurprijs Roesskaja Premija, iets wat anno 2022 nog nauwelijks denkbaar is. Met de protestacties en politieke demonstraties van 2020 en 2021 in het hoofd, blijken stukken van het boek profetisch te zijn geweest. Eindelijk is de Wit-Russische bevolking in opstand gekomen tegen het autoritaire regime van hun president.
‘Als iemand leeft, als iemand blijft doorademen en zijn werk doet, is het alleen maar omdat iemand er baat bij heeft of omdat hij geen belemmering vormt…’
In deze debuutroman is de hoofdrol weggelegd voor muziekstudent Frantsisk, die als zestienjarige in een langdurige coma belandt. Zijn dokters geven hem al snel op, volgens hen zal de jongen nooit meer ontwaken. Toch blijft zijn oma Elvira koppig het tegendeel beweren en weigert ze hem op te geven. De meeste vrienden laten niets meer van zich horen, zijn moeder is hertrouwd en lijkt vergeten te zijn dat ze een zoon heeft. Wanneer Frantsisk na tien jaar wakker wordt, is zijn grootmoeder net overleden en moet de jongeman proberen de draad van zijn leven weer op te pikken. Al snel stelt hij vast dat niet alleen hijzelf tien jaar in coma heeft gelegen, maar dat hetzelfde ook over zijn vaderland gezegd kan worden. Dezelfde dictatoriale president is nog steeds aan de macht en de bevolking lijkt wel in slaap gewiegd, niemand die een kritisch woord durft te uiten.
‘“Het gras is groener geworden, de melkopbrengst is weer hoger, het presidentiële ijshockeyteam heeft weer gewonnen […].” Dat is zo’n beetje het nieuws! Maar dat er eigenlijk geen economie bestaat, dat alle tegenstanders van de president op mysterieuze wijze verdwijnen, dat we geïsoleerd zijn van de hele wereld en alleen maar vriendjes worden met dictatoriale regimes, daar hoor je niks over.’
Achter in het boek is in een toelichting van de (Duitse) vertaler informatie te vinden over een aantal historische en politieke kwesties in Wit-Rusland. Samen met het voorwoord en de begeleidende flaptekst doet die vermoeden dat de roman één grote aanklacht tegen het Wit-Russische regime is. Niets is minder waar en dat kan voor de lezer een teleurstelling zijn; verwachtingen moeten behoorlijk bijgesteld worden, zo blijkt al snel. Afgezien van een sporadische verwijzing naar de politieke en economische situatie in het land, is De ex-zoon lange tijd vooral het verhaal van de jonge Frantsisk. De tijd vóór zijn coma, het schetsen van zijn jeugd en de relaties die hij in die periode opbouwde, nemen veel bladzijden in beslag. Pas halverwege wordt er mondjesmaat duidelijke taal gesproken en begint datgene wat de auteur echt wil vertellen door te dringen: Het gaat helemaal niet zo goed met Wit-Rusland en de eerste tekenen van burgerprotest worden zichtbaar. Verkiezingen hebben slechts een symbolische betekenis, ruimte voor verrassingen is er niet.
De ex-zoon is zeer onderhoudend geschreven. Het boek is fictie, vermengd met een stuk non-fictie. De lezer kan er het levensverhaal van muzikant Frantsisk in zien, maar er net zo goed voor kiezen vooral de proteststem van auteur Filipenko te horen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Greet Braem
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
