Warrig en meeslepend tegelijkertijd

De Britse Patrick Worrall werkte onder andere als leraar in Oost-Europa en Azië, als krantenjournalist en als rechtbankverslaggever. Recentelijk gaf hij toe aan zijn schrijfambities en bracht een eerste boek uit. De partizaan is een historische spionagethriller, die door Marga Blankestijn in een Nederlands jasje gestoken werd. Een wervelwind aan gebeurtenissen staat de lezer te wachten. Die zal worden meegesleept naar het Litouwen, Rusland, Spanje, Engeland en Oost-Duitsland van de vorige eeuw. Het zijn de jaren net voor WOII en vooral die aan het begin van de jaren zestig die in dit boek de dienst uitmaken, de Koude Oorlog is nooit ver weg. Vanuit het jaar 2004 zal worden teruggeblikt op de gebeurtenissen.

Het is niet evident om te vertellen waarover De partizaan gaat. De flaptekst spreekt over ene Joelia en Michael die elkaar ontmoeten op een schaaktoernooi in Londen en zullen gaan deelnemen aan een dodelijk spel. Dat is wel heel kort door de bocht, er wordt een beeld gecreëerd dat de waarheid geweld aandoet. Het schaken zorgt voor een interessante invalshoek, maar krijgt slechts beperkte aandacht. De ontluikende liefde tussen deze Russische Joelia en Britse Michael vormen de lichte noot in het verhaal. Hij doet er alles aan om bij haar te kunnen zijn, hoewel reizen in Europa op dat moment niet makkelijk is en de spanning tussen Oost en West te snijden.

De meeste aandacht gaat naar Greta, groot geworden in de bossen van Litouwen en uitgegroeid tot een meedogenloze verzetsstrijder, die jacht maakt op een aantal van de gevaarlijkste mannen ter wereld. De lezer maakt meteen in het begin van het boek kennis met haar, wanneer ze vanuit het jaar 2004 terugkijkt op de gebeurtenissen een halve eeuw terug. De figuren die Greta te pakken probeert te krijgen, staan ook op de radar van Vasili – niet alleen de oppas van Joelia tijdens haar bezoek aan het Westen, maar eveneens een Russische meesterspion. Het verband tussen alle personages en gebeurtenissen wordt nooit helemaal duidelijk.

De eerste hoofdstukken zijn nochtans een plezier om te lezen. De verschillende personages worden geïntroduceerd en er wordt netjes aangegeven waar de gebeurtenissen plaatsvinden en in welk jaar we ons bevinden. Na een tijd worden de hoofdstukken zonder indicatie echter steeds talrijker, je hebt er het raden naar of iets plaatsvindt vóór of na andere gebeurtenissen. Gecombineerd met de waas die sowieso over het verhaal hangt, maakt die opzet het lezen tot een echte uitdaging. Bovendien lijkt De partizaan samengesteld uit een hoop losse verhalen. De lijm die de verschillende verhaallijnen bij elkaar moet houden, doet zijn werk niet en is nagenoeg afwezig.

Tussen de bedrijven door is er enige politieke informatie over Rusland en Balticum te lezen en die is welkom. Maar dan wordt er gegoocheld met termen en begrippen die de doorsnee lezer voor een raadsel stellen. De auteur wil van alles vertellen, maar vergeet dat een woordje uitleg af en toe op zijn plaats is. Het duurt lang vooraleer duidelijk wordt dat Litouwen eerst door de Sovjets bezet was, om vervolgens plaats te maken voor de Duitse bezetter. Pas dan kan de lezer het hoofdpersonage Greta en haar rol duiden.

In tegenstelling tot die frustrerende stukken zijn bepaalde hoofdstukken en scènes bijzonder goed geschreven, spannend en meeslepend. Met de schrijfstijl van Worrall is weinig mis, en een aantal van zijn personages spreken tot de verbeelding. Jammer dat hij in De partizaan niet voor wat meer duidelijkheid gezorgd heeft door veel vroeger de achtergrond van het verhaal scherp te stellen.