Op zoek naar de waarheid
In 1974 gebeurt het bijna ondenkbare, in een en hetzelfde jaar verdwijnen in IJsland twee mannen. Gudmundur komt niet meer thuis na een nachtje stappen en Geirfinnur is spoorloos sinds hij met iemand heeft afgesproken in een café. De feiten spelen zich af in Keflavik en Reykjavik, in het zuidwesten van het eiland, op een vijftigtal kilometer van elkaar. Het land telt op dat moment slechts 200.000 inwoners en criminaliteit komt er eigenlijk niet voor. De politie begint aan het grootste onderzoek in de IJslandse geschiedenis. Bij het begin van het boek is geweten dat zes personen de moord op de twee vermisten zullen bekennen. Maar waar zijn de lijken? Bewijsmateriaal is er niet, dus waarom hebben ze bekend? Waarom gaat de politie ervan uit dat beide zaken met elkaar te maken hebben?
‘Bekentenissen zijn overtuigend. Met bewijsmateriaal kan geknoeid worden, en valse beschuldigingen zijn snel gedaan, maar als iemand uit eigen beweging de verantwoordelijkheid voor een misdaad op zich neemt, heeft dat een unieke bewijskracht.’
Van de beschuldigden zijn de jonge Saevar en zijn toenmalige vriendin Erla de belangrijkste, zij dragen een groot deel van het verhaal. De focus ligt niet alleen op wat er zich tijdens de jaren zeventig afspeelde, er is ook aandacht voor de latere pogingen van Saevar om het onderzoek te laten heropenen. Al heel snel wordt duidelijk dat er meermaals geblunderd werd tijdens het onderzoek. Een zaak vol tegenstellingen en onnauwkeurigheden was in een politiek hangijzer veranderd. IJle lucht is geschreven door Anthony Adeane, een Londense journalist en documentairemaker. Gedurende vele jaren reisde hij naar IJsland, sprak er met honderden personen die nauw betrokken waren bij het onderzoek en las hij duizenden pagina’s verhoren. Hij deed dit alles in samenwerking met filmmaker Dylan Howitt. Hun speurwerk resulteerde niet alleen in dit boek, dat overigens vertaald werd door Els Franci-Ekeler, maar ook in de Netflix-productie ‘Out of Thin Air’.
Het gaat het niet alleen om de verdwijningszaken en de daaropvolgende verhoren en bekentenissen. Bijna net zoveel aandacht krijgt de politieke en economische geschiedenis van IJsland. Zo wordt er bijvoorbeeld teruggeblikt op de aanwezigheid van de Amerikanen op de militaire basis van luchthaven Keflavik en wordt de strategische ligging van het eiland meermaals benadrukt. Er worden best wat kritische vragen gesteld en pijnpunten blootgelegd. Adeane spreekt over de radicale koerswijziging van IJsland tijdens de jaren tachtig, over het ‘economische mirakel’ in de eerste jaren van de 21e eeuw, dat gevolgd werd door een hallucinant faillissement. Wat in dit boek het meest tot de verbeelding spreekt, is niet de zaak van de verdwenen mannen, maar het beeld van IJsland. Hoe kun je die unieke cultuur en geschiedenis in stand houden, terwijl de invloed van de buitenwereld steeds groter wordt en het land steeds meer onderhevig is aan veranderingen? IJsland is een land geworden dat mensen willen zien.
IJle lucht kan de sterke start niet aanhouden. Na een prima schets van beide verdwijningszaken worden te veel dingen uit theoretische hoek benaderd, hoezeer de auteur ook zijn best doet de resultaten van zijn onderzoek aantrekkelijk te presenteren. Het boek gaat niet echt leven en dat is bijzonder jammer (en vreemd) voor een zaak die het leven van de IJslanders al meer dan veertig jaar beheerst. Het zijn dan ook de extraatjes die dit boek de moeite waard maken.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Greet Braem
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
