Prima idee, mindere uitwerking
De Finse Petra Rautiainen (1988) haalde een master in geschiedenis en culturele studies, reisde over de hele wereld en heeft een bijzondere fascinatie voor het Arctische gebied. Het is dan ook geen toeval dat haar debuutroman Land van sneeuw en as zich precies daar situeert. Het boek won de Savonia-prijs (die een literair werk uit de Finse regio Savo bekroont), stond op de shortlist voor Boek van het Jaar en die van de Lapland Literatuurprijs. De rechten werden aan meer dan tien landen verkocht. De Nederlandse vertaling was in handen van Sophie Kuiper.
De auteur belicht in haar roman een zwarte pagina uit de Finse oorlogsgeschiedenis, een die de meeste lezers onbekend is. Ze vertelt over gebeurtenissen die zich afspeelden tijdens de Tweede Wereldoorlog en in de wederopbouwjaren erna. Het gaat met name om Duitse gevangenenkampen, Finse nazisympathieën en de kolonisatie van het Sami-volk. Om de lezer op weg te helpen begint het boek met een noot van de vertaler, informatie die broodnodig is om het verhaal van Rautiainen enigszins te kunnen kaderen. De relatie tussen Finland, Rusland en Duitsland tijdens de oorlogsjaren wordt kort uit de doeken gedaan.
'Decennialang werd beweerd dat er tijdens de Tweede Wereldoorlog niet of nauwelijks nazikampen in Finland waren en dat de Finnen evenmin Joden deporteerden. Recent historisch onderzoek heeft echter anders uitgewezen: er zijn overblijfselen gevonden van meer dan tweehonderd gevangenenkampen in Noord-Finland, en het is bewezen dat in deze kampen rassenonderzoek werd verricht, of op zijn minst werd gefaciliteerd. […] De Sami waren in Finland nog tot lang na de oorlog het slachtoffer van rassenonderzoek en discriminatie.'
Meteen is de achtergrond geschetst waartegen Land van sneeuw en as zich afspeelt. In een eerste verhaallijn neemt de auteur de lezer mee naar Fins Lapland van 1944. De jonge Finse soldaat Väinö Remes moet als tolk aan de slag in een nazi-gevangenenkamp. Net als elke tolk wordt hij vergezeld door een Finse politieagent, Olavi Heiskanen. Te midden van alle wreedheid proberen ze zich staande te houden. Een tweede verhaallijn speelt zich af in de periode 1947-1950. De blik is dan gericht op journaliste Inkeri Lindqvist, die artikelen schrijft over de wederopbouw en modernisering van West-Lapland. Ze heeft echter een dubbele agenda: ze is op zoek naar haar man Kaarlo (Kalle) die tijdens de oorlog verdween. Haar vragen aan de bevolking geven niet het gewenste resultaat, wel komt ze meer te weten over haar ietwat mysterieuze huurder Olavi en bouwt ze een vriendschap op met een jong Sami-meisje. Langzaam maar zeker wordt duidelijk wat er zich aan het einde van de oorlog heeft afgespeeld.
Op het eerste gezicht heeft Land van sneeuw en as alle elementen in huis om een topper te zijn. Ware het niet dat de uitwerking van het interessante uitgangspunt te wensen overlaat. Zonder de informatie over de historische en politieke situatie van Finland, die de vertaler heeft toegevoegd, was de lezer tamelijk stuurloos geweest. De wisselwerking tussen beide verhaallijnen werkt niet optimaal. Het is duidelijk dat Olavi zowel tijdens als na de oorlog een rol speelt, maar de gebeurtenissen uit 1944, die overigens als lange dagboekfragmenten gepresenteerd worden, zijn omfloerst en lijken een verzameling losse brokstukken.
De personages komen niet echt goed uit de verf. Vooral tolk Väinö blijft de grote onbekende, hoewel zowat de helft van het boek vanuit zijn perspectief geschreven is. De meeste informatie is er over journaliste Inkeri, haar rol en situatie zijn duidelijk. Al blijft de vraag waarom er zoveel herinneringen aan haar jaren in Kenia opgehaald worden, want die dragen nauwelijks iets bij. De schrijfstijl van Rautiainen is vooral in de stukken over 1944 heel eenvoudig; de vele korte zinnen gaan uiteindelijk vervelen. Een iets kleurrijker taalgebruik in de hoofdstukken over de naoorlogse jaren, waar een verteller aan het woord is, had dat kunnen compenseren.
Land van sneeuw en as combineert een aantal moeilijke en onbekende thema’s uit de Finse geschiedenis met de zoektocht naar een verdwenen man, maar slaagt er niet in de lezer mee te slepen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Greet Braem
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
