Op zoek naar erkenning en liefde

Ruth Lasters (1979) is Vlaamse en leerkracht in het middelbaar onderwijs. Voor haar romans, poëzie en opiniestukken haalt ze inspiratie uit haar job, ze wil de complexiteit en tegelijkertijd de schoonheid van lesgeven in de verf zetten. Voor haar roman Poolijs ontving ze de Debuutprijs en de dichtbundel Lichtmeters werd bekroond met de Herman de Coninckprijs. VIN is Lasters vierde roman.  

Wie bij het horen van de titel, al dan niet beïnvloed door de oranje cover, aan vissen denkt, is eraan voor de moeite. De letters staan voor Vrij Instituut voor Nijverheid, de school waar het verhaal zich grotendeels afspeelt. Een interessante setting voor een roman, een afspiegeling van onze samenleving met al zijn conflicten en spanningen. Hoofdpersonages zijn Lore, een beginnende leerkracht die vooral invalwerk doet, conciërge en manusje-van-alles Sergei en ten slotte Anna, de Armeense poetshulp. De meeste aandacht gaat naar Lore, onzeker en zoekende in haar omgang met collega’s en vooral studenten. Ook Sergei is niet bepaald gelukkig, sinds hij het zonder vrouw en kinderen moet stellen, al heeft hij een oogje op Anna.    

De auteur steekt het niet onder stoelen of banken dat ze Vlaamse is. Van het begrip ‘taalneutraal schrijven’ ligt ze niet wakker. Uitdrukkingen als ‘iemand schoon liggen hebben’ geven charme aan het boek, net zoals een goedgeplaatste ‘ge’ en ‘gij’ dat doen. Ronduit ergerlijk is het gebruik van het woordje ‘gelijk’ in de betekenis van ‘zoals’, dat op vrijwel elke pagina opduikt.    

VIN is min of meer één lange flashback en opgebouwd uit vele korte hoofdstukken. Afwisselend krijg je het perspectief van de drie collega’s te lezen. Lore en Sergei doen hun verhaal in de ik-vorm, terwijl er bij Anna een verteller aan het woord is, zij ligt in het ziekenhuis en kan zelf niet praten. Het is een goede keuze van de auteur om op die manier te werk te gaan, vooral omdat het verhaal zelf aanvankelijk vrij dun is, de echte verhaallijn is te zeer verstopt tussen allerlei namen en details. Er worden veel zijweggetjes bewandeld, die weliswaar een betere kijk op de personages geven, maar tegelijkertijd niet bepaald voor samenhang zorgen. Er worden (te) veel personages opgevoerd - collega’s van school, (ex-) partners, kinderen – die de lezer geen stap dichter bij het eigenlijke verhaal brengen. Meermaals wordt er gesproken over het ‘rattengedrag’ van Lore, over de gemene streek die ze heeft uitgehaald. Wat er precies gebeurd is, blijft lange tijd een raadsel.    

Halverwege het boek valt alles op zijn plaats en kun je pas echt genieten van Lasters stevige pen. Beetje bij beetje komt er duidelijkheid over de taak die Lore op zich genomen heeft, het sorteren van archiefdozen in de kelder van de school. Waarom? Voor wie? En vooral, wat liep er mis? Dat is waar VIN uiteindelijk om draait. En zodra je dat weet, wordt het plots een boek met een mooi verhaal, een verhaal waarin iedereen zich min of meer kan herkennen.

VIN is een roman, geschreven in een mooi proza, die aanvankelijk een concrete verhaallijn mist. Dat wordt in de tweede helft van het boek ruimschoots goedgemaakt, zodat je het alsnog met een goed gevoel dichtslaat.