Magnum opus is nog niet voltooid

Bevrijding is het vierde en tevens voorlaatste deel van de 'Cazalet-kronieken'. In deze serie schetst de Britse schrijfster Elizabeth Jane Howard (1923-2014) het leven van de bemiddelde familie Cazalet en haar aanhang; voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog.

Eindelijk, die duivelse, afgrijselijke oorlog is voorbij. De titel geeft het meteen al prijs: de bevrijding is een feit. Tijdens het lezen ontdek je nog andere betekenissen, zoals de verlossing uit een verloederd huwelijk of romance, of het prijsgeven van geheimen tussen personen. De lezer verneemt hoe het verdergaat met de intussen vertrouwde, favoriete en minder geliefde karakters. Welke relaties houden stand? Welke affaires komen tot stand? Overleeft iedereen de eerste jaren na de oorlog?  De jongvolwassen kleinkinderen ervaren nu ook dat hun toekomst niet altijd rooskleurig kan zijn.

In dit- wederom lijvige - deel volgen de gebeurtenissen tussen juli 1945 en eind 1947 elkaar in een razendsnel tempo op. Een intrigerende roman om je helemaal in te verliezen. In duidelijk omlijnde hoofdstukken en wisselende perspectieven, stap je telkens in een andere leefwereld. Cupido schiet weer vrij en vrolijk zijn pijlen af; je bent getuige van de liefdesperikelen van een aantal personages.  In Verwarring, het vorige deel, ligt de klemtoon vooral op de vrouwelijke karakters. Dit keer komen in ieder geval de mannen eens vaker in beeld. Messcherp worden ze door Howard getypeerd. Je bent intussen erg vertrouwd geraakt met de familie, personeel of vrienden van de Cazalets. Het betekent niet dat je tijdens het lezen nooit het noorden kwijtraakt. De reeds bestaande, maar ook de nieuwe romanfiguren vereisen bestendige oplettendheid.

“De inspanning van zijn doorlopende pogingen om verdriet om te zetten in een gevoel van spijt, om volledig te teren op ondersteuning uit het verleden, om zelfs de scherpere aspecten van zijn nostalgie geloofwaardig te houden (hij merkte dat hij begon te twijfelen aan en te worstelen met de fijne details van de kleinere herinneringen), en, in de allereerste plaats, de angstaanjagende afwezigheid van iets wat ervoor in de plaats zou kunnen komen, hadden hem uitgeput.”

Emoties, karaktertrekken en situaties geeft Howard weer in haar solide, typische stijl en taal. Tevens roept ze een indrukwekkend sfeerbeeld op van het naoorlogse Engeland. Een voortreffelijk decor, ideaal geschikt voor alweer een aantal meeslepende verhaallijnen.  Eind goed, al goed; denk je dan. Niet echt, je moet eerst en vooral Bevrijding lezen en genieten van de personages en het verhaal. Niet getreurd, het definitieve afscheid van de Cazalets is nog niet voor morgen. De intelligente auteur houdt de deur op een stevige kier. Haar magnum opus, vol ernstige en minder belangrijke ontwikkelingen of complicaties, is nog niet voltooid. Valt met Bevrijding alles en iedereen voorgoed op zijn juiste plaats? Veranderingen, het ultieme vijfde deel – misschien wel de succulente kers op de Engelse taart – is intussen verschenen in een Nederlandstalige versie.