Kleurrijke autoreis vol diepgang

Gert-Jan van den Bemd (1964) is een onvervalste creatieveling; hij beschikt over een veelzijdig artistiek talent. Met Branco & Julia, zijn derde roman, zet hij een nostalgische roadtrip neer. Voor het schrijven van dit bekoorlijke verhaal, heeft Van den Bemd zich gebaseerd op een aantal foto’s van een mysterieuze vrouw. Hij is - net zoals zijn hoofdpersonages – fanatiek op zoek gegaan naar haar verleden.

Julia Rey is een jonge kunstenares die schilderijen maakt en deze verkoopt op de Feira da Ladra, een befaamde rommelmarkt in Lissabon. Benedito Carlos Branco – iedereen noemt hem kortweg Branco - is een ietwat oudere en bemiddelde handelaar in kunst en curiosa. Op die markt ontstaat een conflict tussen deze twee; zowel hij als zij wil exact dezelfde doos met oude zwart-witfoto’s kopen. Zij slaagt erin twee opnames in haar bezit te krijgen, terwijl hij met alle andere afbeeldingen – gemaakt in de eerste helft van de vorige eeuw - naar huis gaat. Dit is het begin van een verhaal, waarin de lezer met de auto naar Frankrijk vertrekt, in het gezelschap van Branco, Julia en haar extravagante, zelfverklaarde agent Valério.

‘Dit was het ultieme schrijversbestaan. Het was toch wonderlijk dat ik daar zat, dat de aanschaf van een doos met oude foto’s me hierheen had gevoerd, een dorp op een steenworp afstand van de plek waar de vrouw op die foto’s had gewoond?’

Een gedichtenbundel van de bekende Portugese poëet Fernando Pessoa maakt de sluimerende auteur in Branco wakker. Hij besluit een roman te gaan schrijven, over de levensloop van de onbekende vrouw die op de door hem aangeschafte foto’s staat. Julia van haar kant maakt schilderijen van Yvette; zo heet de dame van het boekomslag. Haar naam staat immers vermeld op de achterzijde van sommige plaatjes. Ondanks hun onderlinge geschil, bundelen Branco en Julia hun gezamenlijke krachten; in de hoop het verleden van Yvette bloot te leggen. Hun trip begint in Lissabon en leidt naar de Franse Atlantische kust. Dit verhaal geeft Van den Bemd weer in korte hoofdstukken, gespreid over twee delen. De schrijver schenkt heel wat aandacht aan de locaties en beschrijft deze in een filmische taal.

Een ding hebben de hoofdrolspelers met mekaar gemeen: ze voelen zich niet echt gelukkig. Branco heeft geld zat, doch hij voelt zich helemaal niet belangrijk. Julia is arm en zit gevangen in een vast patroon. Zij maakt kunst die in de smaak valt bij de toeristen; haar schilderijen zijn evenwel niet het resultaat van wat ze zelf beoogt. Knap hoe Van den Bemd, door het gebruik van twee wisselende ik-vertellers, je probleemloos deelgenoot maakt van de hersenkronkels van zijn protagonisten. Je kruipt werkelijk onder het schedeldak van een gewiekste zakenman en een aantrekkelijke kunstschilder.

‘We wilden weg, terug naar huis. Dus ik rijd, want Julia heeft geen rijbewijs. Bij mij kun je je afvragen of dat document na dertig jaar onthouding nog iets voorstelt.’

Hun confrontatie met Yvette’s geschiedenis zorgt ervoor dat Branco en Julia dieper gaan nadenken over zichzelf. De weergave van hun zelfreflectie past perfect in het geheel. Verwacht evenwel geen breedvoerige filosofische uiteenzettingen; de gehanteerde toon is veeleer lichtvoetig met een optimistische inslag. Hoe bijzonder kan het zijn, dat het lot (een toevallige ontmoeting) twee totaal verschillende persoonlijkheden, dichter naar elkaar toe kan laten groeien. Branco & Julia is geen zwart-wit roadtrip, wel een kleurrijke autoreis vol diepgang.