Goed vs. kwaad, hemel vs. hel, God vs. Satan

De Amerikaanse Stephen Chbosky (1970) is vooral bekend als filmregisseur en scriptschrijver. Zijn debuut The Perks of Being a Wallflower uit 1999 (later in het Nederlands verschenen als De belevenissen van een muurbloem), is meteen een kassucces. Eindelijk ligt een opvolger in de boekwinkel: De denkbeeldige vriend, vertaald door Saskia Peterzon-Kotte. Op het voorplat bestempelt de uitgever deze dikke pil als een thriller.    

Samen met haar zevenenhalfjarige zoon Christopher vlucht Kate Reese weg van Jerry, haar agressieve vriend. De twee belanden in Mill Grove, een dorp in Pennsylvania. Ginds hopen ze eindelijk weer rust te vinden. Kate zoekt een goede school voor Christopher die dyslectisch en een problematische leerling is. Wanneer een gezicht, afgetekend in een wolk, hem meelokt naar het bos, verdwijnt de jongen van de radar. Hij maakt daar kennis met een nieuwe, onzichtbare vriend. Zes dagen later duikt Christopher weer op, ongedeerd. Voortaan leest hij plots als de beste; zijn wiskundige kennis is er spectaculair op vooruitgegaan. Blindelings gehoorzaamt hij zijn denkbeeldige vriend, de aardige man. Hier is iets helemaal niet pluis.    

‘De wolken speelden verstoppertje en deden het maanlicht verflauwen. De hele wereld werd zwart. Hij tastte in het duister. Probeerde muren te vinden die hem naar buiten konden leiden. Eindelijk raakte hij in het donker iets aan. Het was de hand van een klein kind.’    

De achthonderd pagina’s haalt het boek net niet. Eerst een beklemmende proloog die vijftig jaar teruggaat in de tijd, gevolgd door 135 korte hoofdstukken die zich afspelen in het heden. De epiloog is een extraatje.    

Het eindresultaat van jarenlange noeste schrijfarbeid is een griezelige vertelling, waarin de lezer bijna voortdurend opgescheept zit met een ongemakkelijk gevoel. Angstbeelden, verstandsverbijstering en afschuw zijn geen ijdele woorden. Chbosky houdt je bij de les door een aantal goed geplaatste beangstigende passages. Hij weet je nieuwsgierigheid te prikkelen, of verrassend uit de hoek te komen met een knappe wending. De excellent uitgewerkte personages komen werkelijk tot leven.    

De knappe schrijfstijl en de no-nonsense taal, alsook de fantasierijke plot, staan garant voor menig uur leesplezier. De spanning voortdurend opbouwen en aanhouden; het is niet zo’n eenvoudige opdracht als auteur van bloedstollende boeken. Blanco pagina’s blijven opvullen om een imposant volume te creëren, is niet steeds een pluspunt.    

Bladzijdes schrappen, het is hier jammer genoeg onvoldoende, of zelfs niet, gedaan. Een strakke, strenge eindredactie zou in ieder geval het geheel nog krachtiger hebben gemaakt. Meermaals vervalt de schrijver in herhaling; een stevige domper op het enthousiasme. Het trage verloop staat recht tegenover de sterke en intrigerende onderwerpen zoals huiselijk geweld, bedrog, alcoholisme, kindermisbruik, geweld tegen vrouwen. Religie speelt eveneens een belangrijke thematische rol in het boek, waarbij het gebruik van symboliek opvalt.    

‘want ik bEN god. Voordat we dE sissende dame veRmoorden, moeTEn we op verkenning, net aLs in die oorlogsfilms wAar aMBRose zo dOl op iS. dE solDAat maakT zich zorgen Dat Ik te veel van mezelf verg meT mijn training. Hij wil niEt dat mijn hErseNen het begeVen.’    

Geen typefouten, het staat wel degelijk zo afgedrukt. Stephen Chbosky komt eensklaps aandraven met een spel van letters en lettertypes. Overduidelijk opzettelijk; origineel is het zeker. Dergelijke kunstgreep reduceert echter nogmaals de snelheid, die soms nauwelijks hoger ligt dan een slakkengang. Is dit een zuivere thriller?    

De denkbeeldige vriend is - in volgorde van aflopende belangrijkheid - eerder een mix van horror, bovennatuurlijke fantasy en spanning. Goed vs. kwaad, hemel vs. hel, God versus Satan.