Wanneer en hoe word je de grootste smeerlap?
Tien jaar heeft zijn extreem voortgezet onderzoek geduurd, vooraleer hij de omvangrijke roman De fabriek van klootzakken schrijft. De Duitse filmregisseur en auteur Chris Kraus (1963) heeft zich hierbij gebaseerd op het voor hem verbazingwekkende leven van zijn grootvader. Het eindresultaat is een imposant magnum opus. Intussen heeft het boek in Frankrijk literaire nominaties gekregen.
Een ziekenhuis in de buurt van München, 1974. Vanop zijn ziekbed vertelt de vijfenzestigjarige Konstantin (Koja) Solm zijn levensverhaal aan kamergenoot Basti (de ‘hippie’). Koja heeft een kogel in het hoofd; niet te opereren volgens de Griekse arts. Basti pronkt met een titaniumschroef op zijn schedel; om de boel keurig bij mekaar te houden. In het Letse Riga, omstreeks 1905, is grootvader Hubert Konstantin Solm predikant. Hij wordt gedood door de bolsjewieken tijdens de Russische revolutie. Jaren later groeien zijn kleinzoons Hubert (Hub) en Konstantin (Koja), genoemd naar opa zaliger, op als doodgewone jonge knapen. Het geadopteerde weeskind Ev komt het gezin vervoegen. Zodra de nazi’s het Baltische gebied hebben ingepalmd, worden de broers ingelijfd bij de SS. Na de Tweede Wereldoorlog maakt het duo deel uit van de Duitse geheime dienst. Mettertijd vormt Ev het epicentrum van een bedreigende driehoeksverhouding, waardoor de spanningen tussen Hub en Koja hoog oplopen.
'Executies van korte afstand zorgen ervoor dat hersenmassa en bloed van slachtoffers gewoonlijk alle kanten op spuiten. En zo was het ook. Afgesprongen stukjes schedel werden als granaatsplinters twintig meter weggeslingerd en raakten mij ook.'
Deze kanjer van 864 pagina’s belicht veel meer dan uitsluitend een intrigerende familiekroniek, of een scherpe weergave van de gruwelen tijdens een oorlog. De auteur graaft veel dieper en wijdt – op een toegankelijke wijze – uit over de politieke situatie van toen. Hij gaat nog verder en verhaalt over de werking van de Duitse inlichtingendienst BND, de CIA, de Stasi, de KGB en zelfs de Mossad. Evenzeer snijdt hij het nationaalsocialisme aan en de stichting van de staat Israël. En of dat leerrijk is!
Kraus heeft een solide structuur opgezet, keurig onderverdeeld in vier delen; elk voorzien van een aantal overzichtelijke hoofdstukken. Ondanks het grote aantal ingewikkelde karakters slaagt hij erin de lezers zodanig met zich mee te slepen, dat die op geen enkel moment het noorden dreigen te verliezen. Af en toe komen Jiddische woorden en zinnen het beeld ietwat verstoren. Geen nood, het zijn slechts korte intermezzo’s die effectief bij de meesterlijke vertelling horen.
'Ik daarentegen was, ofschoon de trouwste dienaar van al haar luimen, gedegradeerd tot hoofdkussen waarop ze haar hoofd neervlijde en waartegen ze haar dromen schetterde.'
De schitterend uitgediepte ik-verteller Koja neemt geen blad voor de mond. Aanvankelijk kan hij rekenen op de sympathie van de hippie, zijn toehoorder. Deze laatste staat symbool voor de aandachtige lezer, die tegelijk met Basti een totaal ander beeld begint te krijgen van de moordenaars die Koja broer Hub zijn, naarmate het verhaal vordert. Ev van haar kant gaat eveneens niet vrijuit. Toch zijn en blijven de hoofdpersonages mensen, geen duivels. Waargebeurde feiten en fictie vormen samen een coherent geheel, waarin de geschiedkundige gebeurtenissen en atmosfeer uit die tijd uitmuntend worden weergegeven. Dit alles zet de schrijver neer op vaak een humoristische en, zo nu en dan, ironische manier.
Na het lezen zet De fabriek van klootzakken, subliem vertaald door Jan Bert Kanon, je aan tot grondig nadenken. Meer nog: je staat er perplex van. De vraag, wanneer en hoe word je de grootste smeerlap, dringt zich urgent op.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Guy Doms
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
