Steeds uitstel van executie

De auteur van het Boekenweekgeschenk 2017 brengt met De greppel zijn negende roman uit. Herman Koch (1953) werd wereldberoemd, eerst in ons taalgebied als televisiemaker, later vooral als schrijver van de mondiale bestseller Het diner. The Dinner - de Amerikaanse verfilming met Richard Gere - komt uit in 2017. Het wordt een indrukwekkend Koch-jaar…

“Het duurde toch nog een paar seconden voordat ik me realiseerde dat ze niet meer in de aula zat. Althans niet op dezelfde plek als daarnet – dacht ik eerst nog hoopvol, maar ik zag haar ook niet zo snel ergens anders. Onwillekeurig keek ik naar de achterste rij, de bank die zich het dichtst bij de uitgang bevond. Ook wethouder van Hoogstraten zat niet meer op zijn plek. Razendsnel scande ik nu alle rijen af. Alle hoofden. Maar geen enkel hoofd behoorde mijn vrouw of de wethouder toe.”

De hoogmoedige burgemeester van Amsterdam, Robert Walter, heeft een sterk vermoeden dat zijn vrouw die hij Silvia noemt (van buitenlandse origine) een affaire heeft met wethouder Maarten van Hoogstraten. Deze man is erg milieubewust, een groene dus. Robert wil het wel zeker weten; in alles tracht hij het bewijs hiervan te vinden. Maar toch, bij voorkeur wil hij het de facto helemaal niet weten. Hij wordt tevens door een journaliste beschuldigd van betrokkenheid bij het aftuigen van een agent tijdens een Vietnam-betoging. Tot overmaat van ramp krijgt hij ook nog eens zijn stokoude vader op bezoek, die samen met zijn vrouw uit het leven wil stappen.

Koch typeert – als een van zijn handelsmerken - zijn personages als echte mensen, waarbij hij Robert Walter aan het woord laat. Een roman in de ik-vorm, dus. De burgemeester zal alvast kunnen rekenen op flink wat empathische gevoelens van de meeste lezers. Hij wordt immers geconfronteerd met een stevige lading probleemsituaties en moet die toch maar weten op te lossen. Maar zal hij hierin slagen? Een schijnbaar evenwichtige hoogwaardigheidsbekleder dreigt ten onder te gaan aan zijn angsten en gissingen. Of is het de pure realiteit die hij opmerkt?

De greppel is een bijzonder vermakelijk boek, dat is een vaststaand feit. Koch is ook weer spitsvondig: door het ophalen van herinneringen aan vroeger, zelfs blijkbaar onbenullige faits-divers (die dat niet zijn!), slaagt hij er in om je verder te doen lezen. Ingenieus ontrafelt hij het karakter van zijn hoofdpersonage; het gevolg hiervan is dat Robert uiteindelijk in de greppel belandt. Telkens als het erg interessant of spannend wordt, grijpt de auteur in en springt meteen op een ander gegeven. Alweer uitstel van executie! Tevens zet hij de lezer op het juiste moment op het verkeerde been. Je wil toch niets liever dan de apotheose zo snel mogelijk op je netvliezen te zien verschijnen!

Herman Koch zet een uiterst aantrekkelijk verhaal neer, waarin het levensverhaal van burgemeester Robert Walter wordt neergeschreven in een kordate taal, met een snuif humor. Robert rijdt zichzelf klem door zijn persoonlijke achterdocht, jaloersheid en door zijn waanideeën. Snoeiharde thema’s - zoals de problematiek rond het veranderende klimaat, de overbevolkte steden, bewuste levensbeëindiging - maken van De greppel een fascinerende en actuele roman.