Negen subtiele nachtmerries

De Amerikaanse Bibliotheek Associatie heeft in 2015 zijn bestseller Het wonderbaarlijke voorval met de hond in de nacht op nummer vijf geplaatst in de lijst van de tien meest in de ban gedane of meest betwiste boeken. Dit wegens grof taalgebruik, godslastering en atheïsme. Het is tevens zijn meest merkwaardige wapenfeit van de voorbije jaren. Het heeft immers een hele tijd geduurd vooraleer er weer een nieuw boek van de Britse schrijver Mark Haddon (1962) verscheen. In De pier stort in, zijn eerste korte verhalenbundel, leeft Haddon zich helemaal uit en etaleert hij zijn literaire veelzijdigheid en tomeloze fantasie.

Deze negen totaal van elkaar verschillende korte verhalen vallen onder één en dezelfde noemer: obscuur. In het titelverhaal 'De pier stort' in beschrijft Mark Haddon  - met de uiterste precisie van een seconde – een vreselijke tragedie in een Britse badplaats in juli 1970. Als enkele klinknagels het laten afweten en de pier instort, verliezen tientallen naamloze personen het leven.

“Na anderhalve maand is de zandstorm binnen één ochtend ineens uitgeraasd. De stilte waarnaar ze verlangd hebben is verontrustend, het geluid van niets en niemand en nergens. Ze kunnen het contact met Genève niet herstellen. Mikal en Arvind ondernemen een EVA, maar vinden geen mankementen aan de zenders. EVA’s vreten energie. Elk uitstapje naar buiten bekort hun resterende leven met acht dagen. Ze stemmen tegen een tweede. Er zal geen contact meer zijn, of er moet een ruimteschip uit de hemel vallen.” In 'De specht en de wolf' word je als lezer de ruimte in geschoten; het beklemmende gevoel moet je erbij nemen. Een vrouwelijke astronaut maakt deel uit van een team, gestationeerd op Mars. Het gaat goed fout, van kwaad naar erger.

Elk van deze negen verhalen samenvatten en bespreken zou uitmonden in negen uiteenlopende recensies. Wel is het van belang om vooraf te weten dat elk afzonderlijk verhaal een andere stijl en plottechniek heeft. Vakkundig opgebouwd en met een donkere ondertoon. De personages vormen een bonte mengeling van echte mensen die anders zijn dan de anderen. Toch zijn ze allemaal bijzonder herkenbaar en maken ze deel uit van onze verstoorde maatschappij. Ze zijn allen op zoek naar een vorm van onderlinge verbondenheid.

“Als kleine jongen vroeg hij zich regelmatig af of hij soms geadopteerd was en dat vermoeden is nooit helemaal verdwenen. Familiebijeenkomsten zijn altijd een kwelling en wekken het verlangen in hem op naar een eenzame wandelvakantie in een verre uithoek van de aarde. Eigenlijk lijkt hij op zijn moeder, of op degene die zijn moeder had kunnen zijn als ze niet was verbogen door de vervormende zwaartekracht van haar man, om wie ze bijna haar hele leven heeft gedraaid.” Deze passage uit 'Wildeman' toont mooi aan, hoe kristalhelder de auteur zijn karakters kort maar krachtig weet uit te tekenen.

Of hij nu vertelt over een Griekse prinses, over ontdekkingsreizigers op avontuur in het Amazonewoud, of over jongens die een pistool vinden in een schoenendoos… Telkens weer weet hij de lezer te bekoren en levert deze schrijver het bewijs van zijn veelzijdigheid. Fictie heeft geen limieten, op papier is alles mogelijk. Vraag het maar aan Mark Haddon! De pier stort in: negen subtiele nachtmerries die je niet moet lezen voor het slapengaan.