Zonder schroom hallucineren

In 2020, het jaar waarin het coronavirus uitbreekt, begint de Japanse Haruki Murakami (1949) een veertig jaar oude novelle te herschrijven. Bijna drie later is De stad en zijn onvaste muren uitgegroeid tot een volwaardige roman. Het is wederom een dikke pil, kundig naar het Nederlands vertaald door Elbrich Fennema.

‘Deze hele zomer (de zomer dat ik zeventien ben en jij zestien) spraken we als we elkaar zagen vol vuur over deze stad. Het was een prachtige zomer. Ik was verliefd op jou en jij was verliefd op mij (denk ik).’

Een jonge ik-verteller valt als een blok voor een meisje. Ze imponeert hem met haar talrijke brieven, waarin ze verhaalt over een geheimzinnige ommuurde stad. Enkel op die plek kan ze zijn wie ze werkelijk is, beweert ze. Zijn grote liefde verdwijnt echter helemaal van de radar. Voor hem betekent dit de start van een langdurige queeste. Hij belandt uiteindelijk in een mystieke stad, waar hij eerst afstand moet doen van zijn eigen schaduw. Tevens gaat hij de confrontatie aan met eenhoorns; hij bezoekt een bizarre bibliotheek en hij ziet een klokkentoren die geen wijzers heeft. Als hij terugkeert naar zijn oorspronkelijke wereld staat hij voor een aantal moeilijke keuzes. Wil hij verder leven in de realiteit of in een droom, verkiest hij zichzelf te blijven of gaat hij voor een schaduwbestaan? Blijft hij vanaf nu in de echte wereld, of gaat hij terug naar de stad met de onvaste muren?

Welkom in de wonderbaarlijke fantasiewereld van de Japanse maestro. Vooralsnog een discrete waarschuwing; niet iedereen gaat in trance raken bij het lezen van deze bizarre vertelling. Met zijn toverpen begeleidt de auteur je naar een mysterieuze bestemming. Je belandt in een magisch realistisch universum. Hij stelt een naamloze adolescent en zijn al even anonieme vriendin aan als de twee reisgidsen. Dit zijn tevens de hoofdpersonages die samen een onmogelijk liefdesverhaal beleven.

‘Voor iemand koken, de tafel netjes dekken, ontspannen praten tijdens het eten. Tussen de hapjes eten en de slokjes wijn door vertelden we elkaar over onszelf.’

De schrijver serveert enige van zijn befaamde traditionele ingrediënten, zoals koken, drank en muziek. In de roman krijgt vooral het nummer Yellow Submarine van The Beatles een belangrijke rol toebedeeld. De geestverruimende duikboot past immers perfect in het plaatje dat hij op een beeldende en suggestieve wijze schetst. In het eerste van de drie delen maak je uitgebreid kennis met het jonge stel en met de raadselachtige stad. Deel twee is een groot blok, waarbij de ik-persoon een eenzame veertiger is. Nog steeds treurt hij om zijn verloren liefde. De apotheose is typisch voor het oeuvre van de meesterverteller; zoek het zelf maar uit. Verweesd blijf je achter met een aantal onbeantwoorde vragen.

Logischerwijs is liefde een van de essentiële onderwerpen, net zoals de dood, radeloosheid, begeerte en afkeer. De stad en zijn onvaste muren is een complexe en strak gestructureerde vertelling, weergegeven in een vatbare taal. Toch hoort bij dit laatste gegeven een korte kanttekening; bijna voortdurend schakelt de tekst over van de tegenwoordige naar de verleden tijd en andersom. Een bewuste keuze of niet? Murakami lezen is zonder schroom hallucineren.