Psychologisch portret
Je bent nooit te oud om je eerste boek te schrijven. Freek van Apeldoorn (1946) is hiervan een treffend voorbeeld. Na een lange carrière als psycholoog en psychotherapeut in de geestelijke gezondheidszorg, zet hij nu vastberaden voet aan wal in auteursland. De verdwijning van Maria is zijn debuut, een psychologische roman.
Hun jeugd speelt zich af in het noorden van Nederland, in de benauwende jaren vijftig. Het verhaal van de broers Simon en Thomas. Hun moeder overlijdt wanneer de jongens nog klein zijn. Ze hebben een zeer afstandelijke relatie tot hun vader en gaan op dezelfde wijze om met elkaar. Hoe de luxe van een warm nest tijdens de eerste levensjaren jaren omslaat in een kil en keihard leven als jongvolwassene. De broers ontmoeten elkaar niet zo vaak; dit doen ze pas als er echt iets belangrijk aan de hand is. Het is immers ieder voor zich, elk in zijn eigen leefwereld, waarin het een individueel gevecht is om overeind te blijven. Gelukkig zijn er dan wat vrouwen die Simon en Thomas enig soelaas kunnen bieden. Op die manier kunnen beide heren toch ergens, al is het maar voor even, hun eenzaamheid en isolatie vergeten. Thomas is nu zeeman en wordt verliefd op Maria. Eindelijk vindt hij genegenheid en geborgenheid. Tot op het moment dat Maria verdwijnt…
“Waarom juist Dostojewski? Hij had toch een ander boek kunnen kiezen? Iets gemakkelijker of iets met humor. Dat was veel beter geweest. Was hij benieuwd naar het leven van Raskolnikow na de moord op een vrouw om haar geld en zijn vertwijfeling, wanhoop en gewetensnood daarna? Zo erg was het toch niet met hem gesteld? Hij had niemand vermoord. Hij moest niet wanhopen. Het kon nog goed komen. Ook met hem en Maria.”
Op een realistische wijze schetst Freek van Apeldoorn de bijzondere en eerder bedroevende relatie tussen Simon en Thomas. Het tijdsbeeld van de jaren vijftig wordt duidelijk weergegeven. De jeugdjaren van de twee jongens worden belicht; zowel hun schooltijd, als de allereerste liefdes en hun baan komen aan bod. Het metier van de auteur wordt al snel duidelijk: de fijnzinnige benadering van de karakters verraadt hier de jarenlange ervaring en maturiteit van de psycholoog en psychotherapeut. Van Apeldoorn toont aan hoe erbarmelijke relaties tijdens de kindertijd een vernietigend effect hebben op de latere verhoudingen als volwassen mannen. Een psychologisch portret van Simon en Thomas is het resultaat. De grootste verdienste van de schrijver is ongetwijfeld de uitdieping van zijn karakters. Die worden ontleed tot op het bot. Dit alles neergeschreven in een erg toegankelijke taal die tevens garant staat voor een aangename lezing.
Je stapt als lezer meteen in het verhaal en je blijft nieuwsgierig naar wat volgt. De titel van deze roman geeft dan wel wat prijs over de inhoud, toch blijft de ontknoping tot op het laatst een groot vraagteken. De verdwijning van Maria heeft een degelijke constructie; nochtans schuurt het ergens. Het einde komt echter enigszins geforceerd of kunstmatig over. Maar, afgezien daarvan: zonder meer een geslaagde debuutroman.
Reageer op deze recensie