Niet echt overtuigend, de vertaling is dat wel
Is de nieuwe roman van Günter Grass (1927-2015) een modern sprookje? Als je de titel De woorden van Grimm ziet verschijnen zou je denken van wel. Niets is minder waar, dit boek is het derde en laatste deel van zijn autobiografie waarmee de auteur afscheid neemt van zijn lezers. Grass kreeg in 1999 als ultieme bekroning de Nobelprijs voor Literatuur.
Zoals met zijn vorige romans telkens het geval was, zo betekende ook de vertaling van Grimms Wörter een zware klus. Jan Gielkens heeft deze uitdaging graag aanvaard en met dit boek een topprestatie geleverd. Volgens deze uitmuntende vertaler is een roman van Grass lezen zware arbeid voor zijn lezer. Helemaal juist; deze roman zorgt niet voor een portie ontspanning maar vereist daarentegen een ernstige inspanning.
De ondertitel Een liefdesverklaring laat het al vermoeden: dit boek is werkelijk een onvervalste liefdesverklaring. Vooral aan het adres van de gebroeders Grimm, de Duitse taal, maar toch ook aan Grass zelf. Hij houdt zich niet in om zijn eigenliefde te uiten. De meest beruchte schrijver van het naoorlogse Duitsland beëindigde zijn carrière met een ingewikkeld woordspelletje, waarbij elk van de negen hoofdstukken de naam draagt van een letter uit het alfabet.
Vol ijver begonnen Jacob en Wilhelm Grimm in 1838 met het opstellen van een erg ambitieus woordenboek van de Duitse taal. Een werk van zeer lange adem dat beide broers logischerwijs niet konden afwerken. Ingenieus mixt Grass dit gegeven met de geschiedenis van Duitsland, zijn begeestering voor taal- en letterkunde en zijn persoonlijke memoires. Hij schrikt er eveneens niet voor terug om het huidig politieke beleid te bekritiseren, bij momenten zelfs op een uitgesproken platte manier. Tevens laat hij ook niet na om in zijn eigen politieke verleden te grasduinen.
Raakt dit boek hierdoor uit balans? Zeer zeker! Als kers op de taart komt de schrijver af en toe irritant over en schaamt zich niet om zijn ego lekker dik in de verf te zetten. Ondanks dit alles slaagt hij er met glans in je negen lange hoofdstukken, zoals in een eindeloze monoloog, te pijnigen én te strelen met woorden. Hij speelt met taal en doet dit op een amusante manier, als je maar bij de les wil blijven.
"Hoofdstuk E: Engel, echt, einde. Toen de aarde nog egaal was en Adam in het evenementenpark Eden voor het eerst zag dat Eva Eva was en aartsengelen de twee dus eentweedrie naar de aardse ellende expulseerden opdat ze zichzelf eeuwig zouden vermeerderen en dat wat ze vergaarden vererven, en toen Esau voor erwten, nee, linzen waren het, eenvoudigweg voor linzen zijn eerstgeborene weggaf alsof het helemaal om het even was en niet je van het, toen ontstond voor eeuwig het erfrecht op eigendom: de successiebelasting evenwel werd pas later, veel later bedacht: ruzie sindsdien, eeuwigdurende ruzie." Je vraagt je af: hoe kreeg hij dergelijke zinnen op papier?
Echt overtuigend is De woorden van Grimm niet; het verbazingwekkende spel met woorden is dat wel. Een groot aantal passages is van uitzonderlijk hoog literair niveau. Drie sterren voor het boek; de volle buit wordt gereserveerd voor de vertaling van Jan Gielkens.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Guy Doms
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
