Auteur heeft haar creaturen onder de knie

Sabine van den Berg (1969) doceert Proza aan de Schrijversvakschool in Groningen. Ze studeerde tekenen en beeldhouwen aan de Kunstacademie te Rotterdam. Deze auteur schreef eerder twee verhalenbundels en drie psychologische romans over de ingewikkelde relatie tussen vaders en dochters. Van den Berg spiegelt zich graag aan het werk van de Deense filmregisseur Lars von Trier. Dit wordt trouwens erg duidelijk tijdens het lezen van haar vierde roman Dingen die niet mogen.

“De geschiedenis is een smet op het dorp, al is het inmiddels alweer tien jaar geleden, de angst leeft nog altijd. Sindsdien wordt er gespeculeerd op verjaardagen en dorpsfeesten. Zolang de dader vrij rondloopt, blijft er onrust, blijven de mensen met een beschuldigende vinger naar elkaar wijzen en hun giftige vermoedens uitspreken.”

Een doorsnee plattelandsdorp in Nederland is de plaats delict en vormt tevens het filmische decor. Daar is tien jaar geleden een lustmoord gepleegd, met een veertienjarig meisje als slachtoffer. Van de dader is nog steeds geen spoor; het leven gaat gewoon door. Lineke woont  in een traditioneel boerengezin, waarin ze samen met haar moeder Aline met een steeds toenemende kritische blik de andere gezinsleden gaat bekijken. De jonge Lineke krijgt een vriendje, die toevallig de broer van het vermoorde meisje blijkt te zijn. Voorzichtige vermoedens worden uiteindelijk omgezet in uitgesproken verdenkingen.

Eerst en vooral toch benadrukken dat Dingen die niet mogen geen thriller is. In dit verhaal is inderdaad spanning aanwezig vanaf de eerste pagina; het is echter een broeierige roman over liefde, dood en vergankelijkheid, haat en geweld, geheimen en seksueel ontwaken. Als je nog dieper gaat graven, dan ontdek je dat dit boek nog meer gaat over de geleidelijke ontwrichting van een gezin, waarbij de vrouw steeds meer begint te twijfelen aan haar man. Sabine van den Berg is bijzonder visueel ingesteld en wie haar vorige romans heeft gelezen, weet dat deze auteur een beeldende, filmische schrijfstijl hanteert. De paradox tussen de twee hoofdpersonages Aline en Lineke wordt duidelijk weergegeven door de lezers afwisselend door de ogen van moeder en dochter te laten kijken. Zo word je tevens ook geconfronteerd met de onderlinge verhoudingen en de latente spanningen binnen het boerengezin. Zonder enige kunstgrepen, zo realistisch mogelijk. Ook Arend, de vader van Lineke, wordt niet gespaard; hij komt steeds in troebeler vaarwater terecht. Het boek staat niet bol van dialogen, het zijn eerder observaties die gaan overheersen. Dit alles wordt neergezet in een heldere en fleurige taal die helemaal niet als belerend op de lezer overkomt.

“De huid van haar lichaam steekt wit af tegen de donkere ondergrond. Rond dit tijdstip is er nog geen sprake van kleur. Het zicht is korrelig, een handmatig afgedrukte zwart-witfoto, spaarzaam belicht op barietpapier. De groenen en blauwen gaan schuil in verschillende gradaties grijs, de gelen zijn grauw, het wit is bleek en het rood neigt naar zwart.” Een opvallend kleurrijke proloog van een op zich broeierige roman. De schrijfster overlaadt haar roman niet, ze beschrijft eerder korte taferelen.

Sabine van den Berg bewijst met Dingen die niet mogen dat ze haar hoofdkarakters, haar creaturen, onbetwistbaar onder de knie heeft.